• صفحه نخست
• آشنایی نمایشنامه نویسی

نمایشنامه نویسی چیست؟
ادبیات، از عشق ذاتی انسان‌ها به قصه‌گویی و نمایش، با قرار گرفتن کلمات درشکل‌های دلپذیر، جذاب در کنارهم، به وجود می‌آید. هدف اصلی از بیان ادبیات، سرگرم کردن افراد داوطلب شرکت کننده و لذت بردن از آن است که روش‌های مختلفی برای لذت بردن و سرگرم شدن وجود دارد. ادبیات برای مدت طولانی در دنیای تخیل و غیر واقعی نگه نمی‌دارد و به دنیای موقعیت‌های انسانی باز می‌گرداند. ادبیات باعث بیان افکار و احساسات شما می‌شود که نویسنده حوادث اطرافیان خود را  با کلمات قدرتمند، موثر و با شیوه‌ ای فریبنده بازگو می‌کند.

سه نوع ژانر ادبیات وجود دارد: داستان، نمایشنامه نویسی و شعر. تعریف نمایشنامه نویسی با ژانرهای دیگر ادبیات متفاوت است. اجراکردن  نمایشنامه به دلیل اجرای صحنه‌ای یک نمایش، تجربه های زندگی واقع‌بینانه برای مخاطب به ارمغان می‌آورد و در نمایش شخصیت‌ها با توجه به انگیزه‌ی لحظه‌ای در صحنه با یکدیگر گفتگو می‌کنند. نمایشنامه برای نمایش‌هایی که بر روی صحنه بازی می‌کنند، استفاده می‌شود.  بازیگران باید به شخصیت‌های خود در نمایش آگاه بوده و توانایی تظاهر نیز داشته باشند.

منشأ و تاریخچه نمایش نامه نویسی:
کلمه درام از فعل یونانی”dran” با معنی “به ” آمده است. منشأ درام، آیین ها و تقلید‌هایی است که توسط رقاص ها با نقاب بازیگران یا کشیش‌ها در طول جشنواره‌ها یا مراسم سنتی برای جلب رضایت خدایان انجام می‌دادند. نقش مهم را کشیش مراسم ایفا می‌کرد. کشیش با پوشیدن لباس خاصی، نقش، بیان و یا دلهره این مراسم را به تصویر می کشید.

منشأ نمایشنامه نویسی
منشأ نمایشنامه نویسی
دانشمندان در مورد منشأ نمایشنامه اختلاف نظر دارند. برخی از آن‌ها منشأ آن را یونان می‌دانند وبرخی دیگر آن را مصر می‌دانند.

نمایشنامه یونانی از جشنواره‌های مذهبی شکل گرفته که برای اطمینان از باروری زمین و رفاه جشن می‌گرفتند که این جشنواره به پرستش خدا مرتبط است.

دیونیسیوس، خدای بومی که دوستدار گیاهان بود، می‌میرد و دوباره متولد می‌شود. هر ساله این جشنواره، شامل آواز و رقص توسط گروه کرکه به احترام دیونیسیوس خوانده می‌شد. این افراد در اطراف محراب دیونیسیوس به نام ارکستر می‌رقصیدند. در بین نمایشنامه نویسان اعتقاد بر این است که تپسیس اولین کسی بوده که بازیگری را قرن قبل از میلاد انجام داده و به جای آواز خواندن درشأن خدا، به عنوان آواز خداوند خواند و در بین رقص‌های کر اجرا و صحبت می‌کرده است. بنابراین، نمایشنامه به معنای واقعی متولد شد.

ماهیت نمایشنامه:
نمایشنامه‌ها را میتوان برای مردم اجرا کرد و یا میتوان آن‌ها را تماشا کرد و لذت برد. مخاطبان در تئاتر، وقتی نمایش‌ها را روی صحنه ارائه می‌دهند، واکنش فوری خود را بروز می‌دهند. هر نمایش مدت زمان معین و مشخصی برای اجرا دارد.

کاربرد :
نمایشنامه یک شاخه‌ی مهم  در ادبیات محسوب می‌شود و برای سرگرمی، اطلاع رسانی و آموزش و بیشتر برای مبارزات علیه ایدز، سوءمصرف مواد مخدر و سوءاستفاده از کودکان و… استفاده می‌شود که در عین سرگرمی بودن، آموزش و روشنگری نیز دارد.

نکات لازم در مورد نمایشنامه نویسی:
آگاهی مورد نیاز در مورد موضوع نمایشنامه
استفاده از استعاره برای یکپارچگی بیشتر
تمام محتویات باید مطابق با نمایش باشد.
به دلیل تأثیرگذاری تصاویر نسبت به کلمات، در صورت امکان نشان دادن موضوعی به‌صورت تصویری، با حرف زدن وقت را تلف نکنید.
به شخصیت‌های نمایشنامه، بیش از اندازه آزادی ندهید.
وضعیت قهرمان داستان، در ابتدا و انتها باید متفاوت باشد.
جزئیات باید به گونه‌ای باشد که مخاطب دنیای نمایش را حس کند.
نمایشنامه موفق به صورتی باید باشد که مخاطب در مورد موضوع کنجکاو شود.
چارچوب کلی در اختیار مخاطب، توسط محتویات و جزئیات قرار داده شود.
داشتن ذوق و استعداد و مهارت های فنی نگارشی لازمه ی این کار است.
سوالاتی که از نمایشنامه نویس پرسیده می‌شود:
چه اتفاقی قبل ازاین، افتاده‌است؟
بعد چه اتفاقی خواهد افتاد؟
درصحنه چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
در صحنه برای پیشبرد داستان / طرح توانایی انجام چه کاری را دارد؟
چرا این اقدام باید در اینجا اتفاق میوفتاد؟
صحنه چه داستانی را بیان می‌کند؟
از این صحنه چه اطلاعاتی به‌دست می‌آید؟
شخصیت‌ها در این صحنه چه حسی دارند؟ چگونه احتمال دارد، آنها با اقدامات خود آن را نشان دهند؟
این شخصیت وقتی… چه کارهایی را انجام می‌دهد؟
این شخصیت توانایی انجام چه کار دیگری را داشت؟
چه اتفاقات دیگری می تواند در این صحنه رخ دهد؟
جهت ثبت سفارش نمایشنامه نویسی از تیم هنر میکس کلیک کنید.

ویژگی مهم در نمایشنامه نویسی، برقراری ارتباطات است که آن را به یک فرد القا می‌کند و یک تجربه‌ی فوری بین بازیگر و تماشاگران بوجود می‌آید و با اجرا و ارائه بازیگران همانند داستان زندگی، تأثیر مثبت می‌گذارد.

نخستین گام برای نوشتن یک نمایش‌نامه، داشتن یک طرح یا ایده است که با فکر کردن، به‌دست می‌آید. این طرح اولیه، توانایی تبدیل شدن به داستان، فیلم‌نامه یا نمایش‌نامه در جهت ساختار نمایشی را دارد و می‌تواند نمایش خوبی را برای تماشا فراهم کند.

ایده‌ها باید مزیت هایی نیز داشته باشد؛ به عنوان مثال: آموزنده، هدفمند، همراه با نوآوری، تصویرسازی زیبا و جذاب و در جهت نیازهای افراد و جامعه باشد. یافتن ایده و طرح اولیه برای افراد اهل کتاب و مطالعه، کاری بسیار آسان و راحت است.

هدف اساسی ومهم از اجرای یک نمایشنامه، تأثیر آن بر تماشاگران و یا خوانندگان است. به همین دلیل، دقت نظر در انتخاب موضوع و ارائه‌ی ایده‌ی اولیه، بسیار ضروری است.

دلیل اساسی برای جذاب نبودن نمایش‌های نوکار و حتی حرفه ای، ضعیف بودن متن و نارسایی‌های نمایش نامه است، حتی اگر متن توسط یک گروه حرفه ای انجام شود.

 درصورت علاقه مند بودن به آشنایی کامل با اصول تولید محتوای متنی کلیک کنید.

اصول و فنون نمایشنامه نویسی:
نمایش‌نامه نویسی ساز وکارهای نامرئی مختلف را که قلب هر نمایش موفق است را نشان می‌دهد. هیچ روش درست برای نوشتن یک نمایشنامه وجود ندارد. هر نویسنده روش‌ ها، هنر ها و فنون نمایشنامه نویسی خاص خود را دارد. با بهره‌گیری از طیف وسیعی از منابع، نوشتن نمایشنامه به قسمت‌های زیر تقسیم می‌شوند:

اصول و فنون نمایشنامه نویسی
اصول و فنون نمایشنامه نویسی
موضوع در نمایشنامه نویسی:
موضوع از اهمیت زیادی برخورداراست و موضوعات پیش و پا افتاده، توانایی جذابیت متن نمایشی را ندارند. برای تأثیرگذاری و ماندگاری، موضوع نمایشنامه نویسی باید به مسائل مهم زندگی انسانی و مشکلات اساسی، سرراه رشد و کمال انسان اشاره کند.

ایده برای نمایشنامه، باید به گونه‌ای باشد که باعث رشد منطقی و معقول محتوی نهفته در نمایش باشد و ارزش اعتبارموضوع بیشتر و بهتر شود.

برخی نکات قابل توجه برای موضوع نمایشنامه:

ارزش موضوع ( مهم بودن – اثر گذاری و تعیین کنندگی آن )
فراگیری موضوع ( گستردگی و دامنه‌دار بودن موضوع )
منطقی بودن موضوع ( با عقل و منطق انسان جور در آمدن )
تناسب موضوع برای مخاطبان ( قابل درک و یافت شدن)
پشتوانه داشتن در موضوع ( در زندگی انسان – در کلام بزرگان و فرهنگ )
نوع نگاه به موضوع ( خلاقیت در موضوع)
قابلیت‌های نمایشی در موضوع ( امکان دیده‌شدن و به نمایش درآمدن موضوع)
جذابیت موضوع  ( جلب توجه مخاطبان نسبت به موضوع و ماجرا )
لذت بردن از درک یا کشف موضوع( به واسطه اثر هنری و درک آن )
اثر گذار بودن موضوع نمایش ( ایجاد زمینه تغییر و تحول در مخاطبان )
تقویت طرح:
طرح نمایشنامه، چارچوب اصلی متن است و بار اصلی اثر را به دوش می‌کشد. برای موفقیت متن در خواندن و اجرا، طرح باید به صورت قوی، مستحکم و حساب شده طراحی و تدبیر شده‌ باشد. طرح بر روی یک قهرمان فردی ویا سرنوشت متمرکز نیست. در بعضی اوقات، طرح‌های نوشته شده ممکن است روی صحنه ارائه نشود اما این مانع خواندن نمایشنامه نمی‌شود و مخاطب توسط آن سرگرم می‌شوند.

نکات برای تقویت طرح نمایشنامه نویسی:

طرح کلی داستان ( روابط علت و معلولی در طرح )
ساختار فنی طرح و عناصر موجود درآن ( عناصر ملودرام )
ترکیب بندی صحنه‌ها و حوادث ( حادثه پردازی )
توجه به شخصیت‌های بازی و شخصیت پردازی در طرح
تعیین زبان نمایشی در طرح
حادثه‌پردازی (چکیده ماجرا و حوادث)، ترکیب صحیح و منطقی و باید تأثیر به‌سزایی درمتن طرح اصلی داشته باشد. توجه به اشخاص اصلی بازی در طرح یا شخصیت‌ها و اعتبار نمایش به تقویت اساسی طرح نمایشی می‌انجامد. قهرمانان و اشخاص تعیین شده در متن که حوادث و وقایع بر آن‌ها استوار شده‌است، باید با دقت بیشتری در طرح اصلی قرار گیرند و نقش هریک با محاسبه‌ای مشخص می‌شود و باعث واقعی، ملموس ومنطقی دیده‌شدن شخصیت‌های نمایش می‌شود.

نمایشنامه نویس برای طرح خود از یکسری واکنش‌هایی مانند شادی، ترحم، ترس، خشم، تمسخر، خنده، تأمل متفکرانه و به نوع شخصیت‌هایی که می‌توانند این داستان را به طور موثر تعریف کنند، فکر می‌کند.

تقلید کردن:
تقلید بازتاب یک عمل در زندگی واقعی را نشان می‌دهد که نزدیک به واقعیت است ولی واقعی نیست. در گرفتن نقش خود، وانمود به همان شخصیت می‌کنید که در نمایش وجود دارد. تقلید، شامل یک توهم از واقعیت است و بازیگر باید این توهم را طوری نمایان دهد که به صورت واقعی باشد و باعث ‌باور تماشاگران آن شود. همانند برخی اوقات که هنگام تماشای فیلم گریه می‌کنند و یا از یک شخصیت خاصی رنج می‌برند که به این شرایط همدلی می‌گویند.

جهت یابی زمان و مکان:
قبل از شروع به نوشتن، نیاز به دانستن زمان زندگی شخصیت‌های اصلی است تا به یک ایده‌ی کلی از زمان و مکان بازی رسید. بر محیط شخصیت خود تمرکز کنید و همانند دوربین فیلمبرداری به شخصیت اصلی متمرکز شوید.

استفاده از گفتگوی استراتژیک
استفاده از زیرمجموعه مناسب برای نمایشنامه‌ های طولانی
شناسایی مخاطب:
برای نمایشنامه نویسی، سن، جنس، جمعیت، کلاس، سوابق و هرچیز دیگری مهم است و با توجه با این شرایط، نوشتن نمایشنامه راحت‌تر خواهد بود.

ایجاد شخصیت‌های جالب:
هر شخصیت در هرنمایشنامه، باید منحصر به فرد باشد و تشخیص برای مخاطب آسان باشد. بسیاری از مخاطبان توانایی دیدن شخصیت‌های شما رو ندارند و نحوه‌ی صحبت شخصیت‌های شما در موارد مختلفی مانند کلاس وسطح تحصیلات را به مخاطب نشان می‌دهد و بسیار مهم است که شخصیت‌های خود انچه در ذات شما است، انجام دهند. در واقع، یک شخصیت اصلی از ابتدای نمایش تا پایان به طریقی قابل اندازه‌گیری است. عملکرد شخصیت شما باید به طوری باشد که  باعث تعجب افراد نمایش شود تا  مخاطب را درگیر خود کند. این تغییرات باید به صورت باورپذیر باشد و هدف بزرگتری را نشان دهد. در متن نمایشنامه، شخصیت و اعمال باید سازگار و قابل فهم باشد که در غیر این صورت، مخاطب توانایی تشخیص شخصیت را نخواهد داشت.

عناصر مهم در خصوصیات سازگاری و انگیزه در نمایشنامه نویسی به گونه ای باید باشد که شخصیت‌ها و بازیگران باهم سازگار باشند. به طور مثال؛ یک زن جوان تحصیل کرده درصحنه‌ی افتتاحیه و در بقیه‌ی موارد همانند یک دختر دهکده‌ی بی سواد رفتار کند.

ایجاد شخصیت ها، نشان‌دهنده‌ی خلاقیت نمایشنامه نویس است که نمایش را با استفاده از شخصیت‌هایی که  با برخی ویژگی‌های انسانی قابل تشخیص که شامل صفات جسمانی، اخلاقی، روانی و عاطفی است، می‌تواند دراماتیک کند.

“تمامی محتوا مندرج در سایت متعلق به رسانه ریتم آهنگ می باشد و هرگونه کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است.”