• صفحه نخست
• تاریخ موسیقی ایرانی

تاریخ موسیقی ایران به دو دوره قبل و بعد از اسلام تقسیم می شود. دوره بعد از اسلام تا موسیقی معاصر ادامه دارد ولی دوره قبل از اسلام دارای تقسیم بندی هایی شامل دوره قبل از مادها، مادها، پارس ها و هخامنشیان، پارت ها و اشکانیان، ساسانیان می شود.
قبل از مادها :
این دوره از هشت قرن قبل میلاد مسیح آغاز می شود و تا قبل از اسلام ادامه دارد. در این دوران شواهد بسیاری از جمله سنگ ها و سطوح حکاکی شده کتاب ها و دست نوشته ها کشف شده و مهمترین اثر یافت شده در مورد موسیقی این دوره «مهر چغامیش» می باشد که متعلق به 3500 سال قبل میلاد است.
سنتور و تنبور را به این دوره نسبت داده اند.

دوره مادها :
مادها که در اصل آریایی بودند دولتی در ایران باستان تاسیس کردند. مهمترین موسیقی آن دوران نغمات موسیقایی گات بوده است.

دوره هخامنشیان (320 تا 550 سال قبل میلاد) :
در دوره هخامنشیان علاوه بر نغمات گات ها نوع دیگری از موسیقی با نام موسیقی رزمی و همچنین موسیقی بزمی ساخته شد. طبل های این دوره، جنگجویان را با انگیزه به میدان های نبرد راهی می کردند و با تنبورها و نی ها از آنها در جشن پیروزی به گرمی استقبال می شد.

دوره پارت ها (250 قبل میلاد تا 224 بعد میلاد) :
این دوره که با حمله اسکندر به ایران همراه شد (قابل ذکر است که بعضی مورخان وجود اسکندر و نبرد او با ایران را بزرگترین دروغ تاریخ می دانند و بر این باورند که شخصی با این نام و با این ملیت وجود نداشته و اسکندر صرفا جنگجویی ایرانی و از مخالفان داخلی هخامنشیان بوده است) موسیقی جدیدی را به ایران وارد کرد. وارد کردن موسیقی به این معنا نبود که موسیقی را از کشور دیگری به ایران وارد کنند بلکه در این دوره موسیقی آزاد و مردمی شد و از بند دولت و دربار گریخت.

دوره ساسانیان (224 – 652 بعد از میلاد) :
در این دوره باید به پیدایش «باربدها» در تیسفون (پایتخت ساسانی) اشاره کرد. این دوره با پیدایش «هفت خسروانی» همراه بود که به جرات باید گفت سرمنشا موسیقی امروز ایران بوده است.

قبل از دوره دستگاهی :
بعد از ورود اسلام به ایران بود که باعث وقوع اتفاقاتی شد. موسیقی ما در این دوره کمی آیینی تر جلوه کرد. ایرانیان -که در تمام دوره ها هوش و ذکاوت خود را در حفظ آرمان های ایرانی نشان داده بودند – این نوع موسیقی آیینی را به سمت عرفان ایرانی سوق دادند. در این میان به نی نوازی مولانا جلال عارف نامی این مرز و بوم اشاره کرد که بهترین نوع موسیقی آیینی بوده است.
در برهه ای از زمان اکثر نقاط ایران خود را به عنوان خطه ای صاحب موسیقی و علاقمند معرفی کردند و موسیقی مقامی در ایران شکل گرفت.
به خاطر تنوع طلبی ایرانیان و اینکه ایرانیان همیشه خواهان برتری نسبت به سایر اقوام بودند چندین سده بعد از پیدایش موسیقی مقامی موسیقی دستگاهی در ایران به وجود آمد.

دوره دستگاهی :
شروع این دوره از چندین سده بعد از اسلام است و تا کنون در میان ایرانیان به عنوان موهبتی تاریخی نگاه داشته می شود؛ به عنوان فرهنگی که امروزه آن را فرهنگ شفاهی می نامند. موسیقی دستگاهی از جمع آوری تک تک مقام ها (از خراسان گرفته تا خوزستان) گرد آمده است.
امروزه شاهد موسیقی دستگاهی-ردیف هستیم؛ آن را می آموزیم؛ اموزش می دهیم؛ می نوازیم و از خود به یادگار می گذاریم. یادگار یا سندی در تاریخ بر موجودیت موسیقی درست و اصیل ایرانی که متاسفانه امروز رو به زوال رفته و با موسیقی سنتی اشتباه گرفته می شود.

“تمامی محتوا مندرج در سایت متعلق به رسانه ریتم آهنگ می باشد و هرگونه کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است.”