• صفحه نخست
• تونالیته

تنالیته یا مایه موسیقی شامل ردیف منظم و نامنظم صداهای یک گام است. هر اثر در موسیقی در مایه مشخصی ساخته می شود به عنوان نمونه یک آهنگ در مایه «لا» ساخته می شود یا می توان گفت گام این آهنگ «لا» است.
تمام ملودی های آشنا پیرامون یک صدای مرکزی گرایش دارند. به دلیل پایداری و ایستایی ویژه صدای مرکزی ملودی اغلب با آن پایان می یابد. به بیانی دیگر، یک صدای مرکزی که صداهای دیگر به آن اتکا داشته باشند موجب ایجاد مایه (تونالیته) می شود. این صدای مرکزی تونالیته را درجه اول یا تونیک (نت پایه) می نامند.
هنگامی که قطعه در تونالیته «دو» باشد، نت «دو» درجه اول یا تونیک آن است. نت درجه اول تونالیته می تواند «می» یا «لا» یا هر کدام از دوازده صدای محدوده اُکتاو در موسیقی غرب نیز باشد.
تونالیته نه فقط با یک صدای مرکزی که همچنین با گام و آکوردی مرکزی بستگی دارد. قطعه ای در تونالیته «دو» دارای گامی مبنا متشکل از نت های دو، ر، می، فا، سل، لا، سی، دو به عنوان گام مرکزی و نت دو به عنوان نت تونیک است. آکورد اساسی چنین قطعه ای تریاد تونیک است که نت «دو» نت پایه یا صدای پایینی آن است.
از سال 1900 به بعد برخی آهنگسازان، نظام سنتی تونال را رها کردند اما امروزه نیز بیشتر قطعه ها و آثاری که می شنویم بر مبنای صدا، آکورد و گامی مرکزی ساخته شده اند.

گام ماژور

گام های دو-ر-می-فا-سل-لا-سی-دو به عنوان عنصری اصلی در شناخت تونالیته به کار گرفته می شوند. گام از صداهای اصلی سازنده یک قطعه موسیقی که زیر و بم هایی متفاوت دارند و به ترتیب از بم به زیر یا از زیر به بم مرتب شده اند ساخته شده است.

گام مینور

گام مینور در کنار ماژور، ایفاگر نقشی اساسی در موسیقی غرب است. این گام - همانند گام ماژور- از هفت صدای متفاوت و صدایی هشتم که تکرار صدای اول در یک اکتاو بالاتر است تشکیل می شود اما الگوی فاصله های آن با گام ماژور تفاوت دارد.

تفاوت مهم میان گام ماژور و مینور آن است که در گام مینور فاصله میان درجه های دوم و سوم فقط نیم پرده است. میان همین دو درجه از گام ماژور فاصله پرده وجود دارد.
موسیقی مبتنی بر گام مینور گرایش به کیفیتی جدی یا سودایی دارد. کم و بیش تمام مارش های عزا تونالیته مینور دارند. تریادی که بر تونیک گام مینور و با نت های آن گام ساخته شده نیز آکوردی مینور است، در حالی که تریاد تونیک در گام ماژور آکوردی ماژور است. آکوردهای مینور صدایی تیره تر از اکوردهای ماژور دارند.

نشانه تونالیته

هنگامی که یک قطعه مبتنی بر گامی ماژور با نت آغازین «ر» باشد، می گوییم آن قطعه در تونالیته ر ماژور است. به همین صورت،اثری مبتنی بر گام مینور با نت آغازین «فا» تونالیته فا مینور دارد. گام های ماژور و مینور گوناگون هر یک دارای تعداد مشخصی نشانه دیز یا بمل هستند. برخی فاقد این نشانه ها هستند و برخی دیگر از یک تا هفت نشانه دیز یا بمل دارند. آهنگساز برای نشان دادن تونالیته هر قطعه، نشانه تونالیته را متشکل از تعدادی دیز یا بمل (و در آغاز حامل پس از کلید نگاشته می شود) به کار می گیرد.

گام کروماتیک

دوازده صدای محدوه اکتاو – تمام شستی های سفید و سیاه محدوده اکتاو بر پیانو –گام کروماتیک را تشکیل می دهند.

مدولاسیون: تغییر تونالیته

گذر از یک تونالیته به تونالیته ای دیگر طی یک قطعه، مدولاسیون نامیده می شود.

“تمامی محتوا مندرج در سایت متعلق به رسانه ریتم آهنگ می باشد و هرگونه کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است.”