• صفحه نخست
• شناخت بدر شاکر: شاعر پیشگام شعر نو عربی

تاریخ دقیق تولد بدر شاکر مشخص نیست، اما گفته می شود که او در سال 1926 به دنیا آمده است. پدرش شاکر و مادرش از اقوام کریمه بود. آنها در خانه پدر شاکر در روستای جیکور زندگی می کردند که در آن زمان حدود 500 نفر جمعیت داشت. این روستا در میان نخلستانی در جنوب عراق قرار داشت و در نزدیکی مرکز استان بصره قرار داشت (عباس، 1361، ص 17-22؛ بالاطا، ص 17-18، 20-21).

در دهه اول زندگی بدر، عراق دچار آشفتگی و انتقال دشوار قدرت شد و طی آن از امپراتوری در حال فروپاشی عثمانی جدا شد و ملک فیصل (متولد 1921-1933) به قدرت رسید. فرماندار جدید 20-21).

او مقدمات خواندن و نوشتن عربی را در مدارس دولتی روستای باب سلیمان در غرب زادگاه جیکور آموخت. او ابیاتی را به زبان گفتاری می‌نوشت که عمدتاً برای توصیف طبیعت یا شوخی با همتایان خود استفاده می‌شد (عباس، 30-38؛ بالاتا، 21-23). سیاب تحصیلات ابتدایی را در 1316/1316ش و تحصیلات متوسطه را در بصره در سال 1321/1943 به پایان رساند (بالطا، 27، 28؛ علوش، مقدمه دیوان سیابه، 13-14). در زمان افول امپراتوری عثمانی ایجاد شد. او عربی را در دانشکده تعلیم و تربیت خواند (بالاتا، 38–37). زندگی در بغداد بر تعالی معنوی و ادبی سیاب تأثیر زیادی گذاشت (عباس، 47-46؛ علوش، مقدمه دیوان سیابه، 17-19). دوستان و همفکران خود را در خیابان پیدا کرد. در این دوره با شاعران، نویسندگان و روزنامه نگارانی چون بلند الحیدری *، سلیمان عیسی، ابراهیم سامرای و ناجی عبیدی، سردبیر اتحاد و اولین کسی که برخی از اشعار سیاب را در بغداد منتشر کرد، ملاقات کرد. وی در کافه واق الواق با اعضای انجمن الوقت القائی که بلند حیدری تأسیس کرده بود ملاقات کرد و با آنها گفت و گو کرد (عباس، 49؛ بالاطا، 39-41؛ علوش، مقدمه دیوان سیاب، ص 18. 24). سیاب حدود یک سال پس از فارغ التحصیلی از دانشکده تعلیم و تربیت تصمیم گرفت رشته تخصصی خود را از عربی به انگلیسی تغییر دهد و پنج سال بعد تحصیلات خود را در آنجا به پایان رساند و در این مدت آثاری از شکسپیر، میلتون و شاعران نوشت. دوران ویکتوریا و شاعران مکتب رمانتیک در دو سال آخر تحصیل او اهمیت زیادی به تی. الیوت و جان کیتس (بالتا 49، عباس، 123-124).

سیاب مدت کوتاهی در دبیرستانی در رمادی تدریس کرد و پس از آن به دلیل فعالیت های سیاسی و کمونیستی تحت تعقیب قرار گرفت تا اینکه دستگیر شد و در نهایت به قید وثیقه آزاد شد. مدتی در شرکت نفت بصره کار کرد و سپس برای گذران عمر و فعالیت ادبی به بغداد آمد (عباس، 124، 126-128، 131). شیاب در سال 1946 با نازک الملائکه* که دو سال پیش از آن از دانشکده تربیت معلم فارغ التحصیل شده بود، ملاقات کرد و با او در مورد موضوعات ادبی، به ویژه شعر صحبت کرد. اگرچه تصمیم گرفتند که اشعار جدید خود را در دادگاهی مشترک [شاید به صورت خلاصه شعر نو] منتشر کنند، اما چنین نشد (بالاتا، 73-74؛ ناجی علوش، مقدمه دربار سیاب، ص 26).

سیاب در حدود سالهای 1942/1322 به عضویت حزب کمونیست عراق درآمد و در سال 1954 از حزب خارج شد (سکوت، ص 118). او با احساس همدردی با دهقانان و فقرا، به دلیل نفوذ نزدیکانش به حزب کمونیست نیز علاقه مند شد. ... پس از تظاهرات عراق در سال 1332، و سیام از فعالان آن بود، تحت تعقیب قرار گرفت و به ناچار به ایران آمد و مدتی - دو ماه و نیم - در خراسان و تهران (سمیران) گذراند و تبدیل به یک دانشجو شد. شاهد مستقیم مرداد 1332 بود. موقعیت رهبران حزب توده در برابر کودتا و همچنین وابستگی شدید آنها به شوروی و ترجیح آنها بر منافع حزبی و تشکیلاتی بر منافع ملی، سیاب را به موضع بدبینانه سوق داد. آرمان های کمونیستی حمایت آنها از فلسطین، دشمنی آنها با ملت عرب، فقدان میهن پرستی و همچنین خودسری و تأکید شدید آنها بر پرهیز از فعالیت های معنوی و فرهنگی که اهداف سیاسی حزب را برآورده نمی کرد، حزب را ترک کرد (← Sia 2007, pp. 9-11، 12). -17، 19-24، 27، 45-46; عباس، 89-92، 173، 177-180; بالاتا، 49-50، 51). البته در کنار عوامل یاد شده، انگیزه های شخصی سیام از جمله خشم وی از تلاش جریان های سیاسی چپ برای معرفی بیاتی به عنوان پیشگام جنبش شعر نو، در جدایی او از حزب کمونیست مؤثر بود. چند سال بعد، او سلسله مقالاتی را در روزنامه بغداد الحریه منتشر کرد که بعدها با عنوان آنداما کنت شیوا منتشر شد (← سیاب، رسائل 1975، ص 70؛ همو، 2007، 20، 29-31؛ توفیق). ، ص 94-95)

شیاب با کمک دوستانش در ایران از آبادان به کویت رفت و مدتی در آنجا ماند. او کارمند اداره واردات و صادرات شد و وضع مالی او نسبتاً بهتر شد (بالاتا، 91-92؛ سکوت، 118-199). دو شاهکار شعری او به نام‌های اونشندات المطر (آواز باران، 1954/1333) و قریب علی الخالج (تنها در خلیج، 1953/1332) حاصل تبعید اوست. این دو شعر ترکیبی از عشق و دلتنگی است. البته او معشوق زن نیست، بلکه عراق است. این ترکیب زن و زمین ریشه در ادبیات سنتی عرب دارد و بنابراین به نظر می رسد موضوعی تکراری باشد. اما توانایی سیاب در ترکیب مضمون شخصی با مضمونی مشترک (بالاتا، 90؛ بداوی، ص 252-253؛ سامرای، 1391، ص 25-26) بیشترین تأثیر عاطفی را بر این اشعار دارد.

“تمامی محتوا مندرج در سایت متعلق به رسانه ریتم آهنگ می باشد و هرگونه کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است.”