• صفحه نخست
• تاریخچه راک ایرانی

تاریخچه راک ایرانی
قبل از این‌که به سراغ تاریخچه راک در ایران برویم، بد نیست بدانیم که موسیقی راک به طور کلی در اواخر دهه ۱۹۴۰ میلادی و اوایل دهه ۵۰ که برابر با اواخر دهه ۱۳۲۰ و اوایل دهه ۱۳۳۰ خورشیدی است شکل گرفته و متاثر از سبک آر اند بی و کانتری و بلوز است. گیتار الکتریک ساز اصلی موسیقی راک و گیتار بیس و درام نیز از سازهای مهم آن به شمار می‌روند.

در دهه ۱۳۴۰ خورشیدی و در زمانی که موسیقی سنتی و موسیقی پاپ محبوبیت بسیار زیادی در میان مردم ایران داشت، توجه برخی از هنرمندان به موسیقی راک که در غرب بسیار محبوب شده بود جلب شد و در ابتدا راک غربی را کاور می‌کردند. در آن زمان کنسرت‌های مختلفی از هنرمندان غربی در ایران برگزار می‌شد که همین امر موجب تبادل موسیقی، هنر و فرهنگ و همچنین پیشرفت موسیقی در ایران شده بود. هنرمندان راک مشهور در دنیا در ایران نیز طرفداران زیادی پیدا کرده بودند و گروه‌هایی همچون پینک فلوید، بیتلز و لدزپلین در ایران طرفداران زیادی پیدا کرده بودند. گرچه موسیقی راک هیچگاه به اندازه موسیقی پاپ مورد توجه قرار نمی‌گرفت اما با این حال هنرمندانی همچون فرهاد مهراد در گروه بلک کتس و فریدون فروغی به کاور آهنگ‌های راک روی آوردند و با کاور قطعه‌های راک غربی ، گوش مردم را با این موسیقی آشنا کردند تا این‌که کوروش یغمایی به عنوان اولین راکر ایرانی کار خود را آغاز و راک ایرانی را عرضه کرد.

به طور کلی راک ایرانی روند مشخصی طی نکرده که شاید دلیل مهجور ماندن راک در ایران را بتوان عدم شناخت مردم نسبت به آن و محبوبیت موسیقی پاپ و تعدد خوانندگان پاپ دانست؛ البته موسیقی سنتی را نیز نمی‌توان در این زمینه نادیده گرفت.

تاریخچه راک ایرانی
بسیاری رستوران کوچینی ، که یکی از پرآوازه‌ترین کافه رستوران‌های دهه چهل تهران است را مهد موسیقی راک در ایران می‌دانند. فرهاد مهراد به عنوان خواننده بلک کتس در این رستوران اجرا می‌کرد و آهنگ‌هایی از ری چارلز، خواننده و موزیسین مشهور آمریکایی را اجرا می‌کرد. اجراهای او مشهور شده بود و بسیاری او را «ری چارلز ایران» می‌نامیدند. وقتی بلک کتس به شهرت رسید، دیگر در کافه‌ها اجرا نمی‌کردند و گروه‌هایی همچون گروه اسکورپیو جای آن‌ها را گرفتند.

کوروش یغمایی که به عنوان بنیان‌گذار راک ایرانی شناخته می‌شود، فعالیت هنری‌اش را از اوایل دهه ۵۰ خورشیدی آغاز کرد و با آهنگ گل یخ از آلبومی به همین نام در سال ۱۳۵۰ به شهرت رسید. این آهنگ که در سبک فولک راک بود، به دلیل داشتن استانداردهای جهانی به سرعت به خارج از مرزهای ایران راه یافت و هنرمندان مختلفی در دنیا اجراهای گوناگونی از آن را منتشر کردند که تاکنون نیز ادامه دارد. این نخستین باری بود که موسیقی ایران وارد عرصه‌های جهانی می‌شد. فعالیت یغمایی که به عنوان پدر راک ایرانی شهرت دارد، از زمان انقلاب به مدت ۱۷ سال ممنوع شد.

تاریخچه راک ایرانی
فریدون فروغی یک سال پس از فرهاد مهراد فعالیتش را آغاز کرد و آلبوم «زندون دل» از او به عنوان اولین آلبوم بلوز راک ایرانی شناخته می‌شود. فعالیت او نیز از زمان انقلاب ممنوع شد. گرچه فعالیت او بسیار کوتاه بود اما تاثیر به سزایی بر راک ایرانی گذاشت. حبیب محبیان یکی دیگر از هنرمندان راک ایرانی بود که فعالیتش را در سال ۱۳۵۶ آغاز و تا پیش از انقلاب دو آلبوم منتشر کرد اما سال ۶۲ مجبور به مهاجرت از ایران شد. آهنگ خرچنگ های مردابی را در همین دوران مهاجرت منتشر کرد که تبدیل به یکی مهم‌ترین آهنگ‌های بلوز راک ایرانی شد.

بعد از انقلاب اسلامی هیچ خواننده‌ای حق فعالیت در سبک‌هایی غیر از سنتی و حماسی را نداشت و بدین ترتیب رکود و انزوای موسیقی در ایران آغاز شد. حتی موسیقی پاپ نیز غیرمجاز بود و تا سال‌ها هیچ موسیقی غیر از موسیقی سنتی و سرودهای انقلابی اجازه فعالیت نداشت. بسیاری از هنرمندان یا مجبور به مهاجرت شدند یا حرفه موسیقی خود را کنار گذاشتند. بسیاری از پیشگامان راک ایرانی همچون کوروش یغمایی، فرهاد مهراد و فریدون فروغی اما در ایران ماندند ولی مجوز هیچ‌گونه فعالیتی نداشتند.

تاریخچه راک ایرانی
این ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های شدید هنرمندان تا اوایل دهه هفتاد ادامه داشت؛ تنها گروه راک ایرانی که در این زمان وجود داشت در خارج از ایران فعالیت می‌کرد و کوچ نام داشت که در سبک کانتری راک فعالیت می‌کرد. در ایران اما در دهه هفتاد کم کم گروه های زیرزمینی شروع به فعالیت کردند. کاوه یغمایی، پسر کورورش یغمایی نیز در همین دوران فعالیتش را آغاز کرد و در همین سال‌ها موفق به دریافت مجوز از وزارت ارشاد شد و در برهه‌ای که برگزاری کنسرت امری محال محسوب می‌شد، توانست در سال ۱۳۷۳ کنسرت برگزار کند که بعدها به عنوان نخستین کنسرت راک ایرانی بعد از انقلاب لقب گرفت.

در این دوران و حتی تا کنون دولت صراحتا موسیقی راک را آزاد اعلام نکرده است. بسیاری از هنرمندان در دهه هفتاد این نوع موسیقی را با پاپ ادغام می‌کردند و حتی در اولین جشنواره موسیقی پاپ ایران هنرمندانی همچون کاوه یغمایی آهنگ‌هایی را با سبک راک و تحت عنوان پاپ در این جشنواره اجرا کردند. در اواخر دهه هفتاد گروه های راک ایرانی همچون گروه اوهام (۱۳۷۸) و گروه (۱۳۷۹) به صورت زیرزمینی شکل گرفتند.

در دهه هشتاد موسیقی راک موفق نبود اما با توجه به رکود و حتی ممنوعیت دهه شصت و هفتاد، وضع بهتری داشت تا آنجا که برخی این دهه را دوران طلایی موسیقی راک ایرانی پس از انقلاب می‌دانند. در این سال‌ها کنسرت‌های راک زیرزمینی برگزار شد. در اواخر دهه هشتاد و اوائل دهه نود در تولید و ارائه آثار موسیقایی تحول ایجاد شد؛ چرا که ابزار و برنامه‌های مختلف ساخت موسیقی به بازار آمد و به همین دلیل کسانی که نمی‌توانستند به آسانی در عرصه موسیقی فعالیت کنند، این فرصت را یافتند تا با هزینه کم در خانه و خارج از استودیو به تولید موسیقی بپردازند و در فضای مجازی منتشر کنند. البته عدم وجود قانون کپی رایت نیز عامل مهم دیگری در تولید موسیقی بود، چرا که بسیاری با استفاده از آهنگ‌های هنرمندان خارجی شروع به تولید موسیقی ایرانی کردند. این رویه جدید بر چگونگی تولید آثار راک ایرانی نیز تاثیر گذاشت و باعث تولید آثار بیشتر شد.

تاریخچه راک ایرانی
از هنرمندان عصر جدید که در حوزه راک ایرانی فعالیت می‌کنند، می‌توان به بابک ریاحی‌پور، رضا یزدانی و کاوه آفاق اشاره کرد؛ گرچه آثار آن‌ها منحصرا در سبک راک نیست و بیشتر به سمت پاپ گرایش دارد اما با توجه به دشواری‌های بسیار فعالیت در این عرصه، می‌توان این تلفیق را بیشتر درک کرد.

خواننده ها و گروه های راک ایرانی
به جز کاوه آفاق، رضا یزدانی و بابک ریاحی‌پور، از دیگر گروه های راک ایرانی می‌توان به گروه کامنت اشاره کرد که در سال ۱۳۸۶ توسط کیان پورتراب و نیما رمضان تشکیل شده است. گروه بی‌بند یکی دیگر از گروه های راک ایران است که در سال ۱۳۹۰ توسط بهزاد خیاوچی، کسرا ابراهیمی و حامد حمیدزاده تشکیل شد. برخی آثار محسن نامجو نیز در دسته راک قرار می گیرند.

گروه های راک ایرانی
گروه رادیو تهران (متشکل از علی عظیمی، علی کمالی، حسام گرشاسبی و پیام هاشمی که در سال ۱۳۸۸ تشکیل شد)، گروه هشت ( به سرپرستی علی عزیزیان)، گروه باراد (متشکل از پویا محمودی، کسری سبکتکین، آرش مقدم و آیدین نائینی که در سال ۱۳۸۲ تشکیل شد و به تولید آثار تلفیقی پرداخت و دو سال پس از انتشار آلبوم باراد منحل شد)، گروه سگ‌های زرد (متشکل از آرش و سروش فرازمند، سیاوش کرم پور، کوری میرزایی که پس از کشته شدن دو نفر از اعضا توسط عضو پیشین گروه، منحل شد) و گروه ارشک (متشکل از  پویان خواجوی و شهرام خسرویانی در سال ۱۳۷۹) از دیگر گروه های راک ایرانی هستند. گروه بمرانی نیز گاهی در دسته گروه‌های راک ایران قرار می‌گیرد. گرچه این گروه‌ها و خواننده‌ها تنها فعالان عرصه موسیقی راک نیستند اما مهم‌ترین آن‌ها به شمار می‌روند.

“تمامی محتوا مندرج در سایت متعلق به رسانه ریتم آهنگ می باشد و هرگونه کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است.”