• صفحه نخست
• نگاهی کلی به هنر طراحی صحنه و لباس

طراحی لباس صحنه چیست؟
در کتاب خانم گلناز گلشن استاد دانشگاه و طراح لباس صحنه نقل شده است:

” لباس این توانایی را دارد که نوع نگاه، ماهیت روانی و دَرون شخصیت‌ را برای ما آشکار کند. زنی که در مراسم سوگواری همسرش با گلی بزرگ و قرمز بر پیراهن سیاه ظاهر می‌شود، این حقیقت را بر ما آشکار می‌کند که سوگواری او حقیقی نیست”

همین جمله کافی است که ما به نقش مهم طراحی لباس در تئاتر، سینما و تلویزیون پی ببریم. تأثیرات روانی که فُرم، طرح و رنگ لباس می‌تواند بر مخاطب بگذارد و او را با شخصیت داستان آشنا سازد، یکی از دلایل اصلی به وجود آمدن رشته‌ی طراحی لباس صحنه به صورت تخصصی است.

اگر علاقه‌مند به آشنایی با نحوه‌ی کار طراحی لباسِ صحنه در تئاتر و سینما هستید، با ما همراه باشید.

تفاوت طراحی لباس صحنه و طراحی صحنه
طراحی لباسِ صحنه یعنی سرمایه‌گذاری روی کل پوشاک از جمله لباس، زیورآلات، کفش و اکسسوار برای بازیگران درسینما­­، تلویزیون، تئاتر و یا حتی اجراهایی مثل اُپرا، موسیقی، رقص و… .

منظور از اکسسوار وسایلی است که به طراحی لباس و طراحی صحنه کمک می‌کند. این وسایل می‌تواند جزئی از پوشاک باشد مثل کلاه، عصا، عینک، کیف و یا می‌تواند شامل وسایل صحنه باشد مثل میز، پرده، وسایل زینتی و… .

طراحی صحنه یعنی خلق اصلی فضای بصری فیلم یا نمایش و طراح صحنه مسئول و ناظر ساخت و اجرای دکورِ صحنه است.

در ایران طراحی لباسِ صحنه به عنوان رشته‌ای مستقل سابقه‌ای طولانی ندارد و در بیشتر اجراها طراحی لباس بخشی از طراحی صحنه به حساب می‌آید، اگرچه هماهنگی این دو بخش در یک اثر از اهمیت زیادی برخوردار است، اما طراحی لباس نیاز به دانش و شناخت ویژه‌ای دارد، تا جایی که می‌توان طراحی لباس را به عنوان هنری مستقل در نظر گرفت.

طراحی لباس صحنه در تئاتر، سینما و تلویزیون، به استایل و پوشش مردم یک ملت، یک طبقه یا گروه و یا یک دوره‌ی زمانی خاص بستگی دارد و هدف آن ایجاد محبوبیت در یک کاراکتر و یا شخصیت در کنار انتقال صحیحِ مفهوم مورد نظر کارگردان است.

آیا اساس کار طراحان لباس صحنه شبیه به هم است؟
جالب است بدانید یک نمایشنامه همان گونه که می‌تواند با کارگردان‌ها و طراحان مختلف و در زمان‌های مختلف به روی صحنه رود، می‌تواند در هر کدام طراحی لباس متفاوتی داشته باشد که این کاملاً به طراح لباس و کارگردان آن نمایشنامه و یا فیلم نامه بستگی دارد پس قطعاً طراحی لباس در­ اجراهای مختلف، متفاوت خواهد بود. اما به طور کلی روند کار طراحیِ همه‌ی آن‌ها مشابه یکدیگر است:

مهم ترین مراحل طراحی لباس صحنه
خواندن و تجزیه و تحلیل نمایشنامه توسط طراح:
پس از دعوتِ طراح به همکاری با یک تیم نمایشی، نمایشنامه توسط کارگردان در اختیار او قرار می‌گیرد و طراح لباس در اولین قدم از شروع کار خود به خواندن نمایشنامه می‌پردازد. با خواندن نمایشنامه او می‌تواند به تجزیه و تحلیلِ نمایشنامه، موسیقی متن، حرکات نمایشی بازیگر و… و در نهایت ترکیب آن‌ها با یکدیگر بپردازد. در واقع طراح در این مرحله به اینکه کدام شخصیت در کدام صحنه قرار دارد و چه لباسی به آن تعلق خواهد گرفت، پی خواهد برد.

تعامل و طرح ریزی طراح و کارگردان:
در این مرحله که یکی از مراحل مهم در طراحی لباس صحنه می‌باشد، طراح با کارگردان ملاقات می‌کند و دیدگاه‌های خود را راجع به لباس شخصیت‌ها با او در میان می‌گذارد. و به طور کلی پیام و مفهومی که قرار است مخاطب در طول دیدن نمایش یا فیلم دریافت کند، بین طراح و کارگردان به طور شفاف و واضح تعیین می‌شود.

تحقیقات بر روی لباس شخصیت‌ها:
در این مرحله تحقیقاتِ طراح لباسِ صحنه آغاز می‌‌شود. او این کار را معمولاً با تحقیق در نمایشنامه‌های مختلف شروع می‌کند. این مرحله به طراحان لباس کمک می‌کند تا نقش‌های مختلف را شناخته و بتوانند شخصیت‌ها را بهتر درک کنند. سپس در مورد هر یک از شخصیت‌های نمایشنامه‌ی خود تحقیقات گسترده‌ای انجام می‌دهد و درست همینجاست که شخصیت‌های داستان لباس‌های خود را در ذهن طراح ایجاد می‌‌کنند.

  صندل دخترانه 2019
طراحی اولیه و رنگ‌بندی:
زمانی که اطلاعات کافی بدست آمد طراحان شروع به طراحی اولیه می‌کنند. طراحی اولیه به این معناست که طراح شروع به اتود زدن (طراحی) سریع و خطی می‌کند تا یک ایده‌ی کلی به ذهن او برسد.
سپس از یک ایده‌ی کلی به یک طرح خاص و دقیق‌تر همراه با رنگ‌های شخصیت داستان می‌رسد. در این مرحله اصلاً زمان زیادی نباید صرف شود.

طراحی نهایی:
در این مرحله طراحی‌ها توسط کارگردان تأیید شده و اگر نیاز به تغییراتی باشد روی آن صورت می‌گیرد و در نهایت طرح باید هم مورد تأیید کارگردان و هم طراح لباس باشد. سپس در این مرحله طراح، طرح اصلی را کشیده و رنگ آمیزی می‌کند به گونه‌ای که لباس و رنگی که مناسب شخصیت مورد نظر است به وضوح نشان داده شود.

مهارت‌های مهم طراحان صحنه در تئاتر، سینما و تلویزیون
خلاقیت و توانایی طراحی:
یکی از فاکتورهای مهم طراحان لباس صحنه خلاقیت و تواناییِ طراحی آن‌هاست، به طوری که بتوانند ایده‌ی خود را روی کاغذ و یا در نرم افزار پیاده کنند.

تعامل و همکاری:
طراحان لباس تئاتر، سینما و تلویزیون با همه‌ی عوامل پشت صحنه از جمله کارگردان، طراح نور(جهت هماهنگی در نورپردازی و تأثیر آن بر رنگ لباس)، طراح گریم، طراح صحنه، تهیه کننده و همچنین بازیگران در تعامل و همفکری هستند، تا بتوانند دنیایی خیالی و زندگی ساختگی را روی صحنه به نمایش بگذارند. این دنیا ممکن است از دل تاریخ باشد و یا کاملاً جدید و یا از عالم خیال باشد که به فیلمنامه و یا نمایشنامه بستگی دارد.

آشنایی با مد روز، تاریخ پوشاک و سبک‌ها:
طراح لباس، با سلیقه و ایده‌های خود شروع به طراحی می‌کند اما باید با مد در زمان‌های مختلف از گذشته تا به امروز هم آشنا باشد و از آن‌ها ایده بگیرد. طراح لباس صحنه باید بتواند لباس‌های تاریخی، سبک‌ها و جنبش‌های مختلفی که در دوره‌ی زمانی خاصی از تاریخ رخ داده‌اند را درک کند.

آشنایی با الگوسازی:
لازم است طراح لباس با الگوی لباس و نحوه‌ی مدل سازی با آن آشنا باشد در این صورت است که می‌تواند لباسی را طراحی کند که هم قابل اجرا باشد و هم این که به گونه­ای طراحی شده باشد که بازیگر بتواند بخوبی اندام خود را حرکت دهد و موقع اجرا، حرکات او دچار مشکل نشود و لباس هم آسیب نبیند، در واقع بازیگر باید در لباس احساس راحتی کند و لباس خود را دوست داشته باشد.

آشنایی با پارچه:
طراح لباس صحنه باید دانش پارچه شناسی داشته باشد زیرا باید مطمئن باشد پارچه‌هایی که انتخاب می‌کند با دوام و قابل شست و شو هستند به خصوص برای فیلم‌ها و یا سریال‌­هایی که زمان فیلم برداری آن‌ها با زمان واقعی پیش می‌رود یعنی ممکن است فیلم برداریِ چند سکانس، که یک زمان را نشان می‌دهند، دو هفته طول بکشد و لباس شخصیت‌ها هم تغییری نکند، پس قطعاً لباس‌ها باید شسته شوند. همچنین علاوه بر جنس پارچه آشنایی با بافت پارچه، فرم و رنگ آن‌ها نیز بسیار مهم است.

یعنی طراح لباس صحنه با این دانش می‌تواند علاوه بر طراحی لباس برای شخصیت‌های داستان، بافت پارچه‌ها، رنگ و فرم پارچه و لباس‌ها را با نور پردازی و صحنه‌ی نمایش هماهنگ بسازد و بین آن‌ها یک تعادل و توازن ایجاد کند.

“تمامی محتوا مندرج در سایت متعلق به رسانه ریتم آهنگ می باشد و هرگونه کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است.”