• صفحه نخست
• برخی اصطلاحات متداول در رنگرزی

درصد : منظور از درصد رنگ یا مواد تعاونی این است که برای هر ۱۰۰کیلو گرم کالا چند کیلو رنگ یا مواد کمکی یا تعاونی باید مصرف شود.

مثال:

وقتی می گوییم ۲ درصد رنگ یعنی بازای هر ۱۰۰ کیلو گرم کالا باید ۲ کیلوگرم رنگ مصرف شود.

گرم در لیتر:

منظور از گرم در لیتر یا مواد کمکی این است که برای هر یک لیتر آب چند گرم رنگ یا مواد تعاونی لازم است.

مثال:

وقتی می گوئیم پنج گرم در لیتر (لیتر/۵گرم) سود یعنی بازای هر لیتر آب ۵ گرم سود لازم است.

نسبت آب حمام به کالا:

منظور از نسبت آب حمام به کالا است که در نسخه های رنگرزی با عبارت L:Rنوشته می شود که مخفف کلمات Liquor:Ratio می باشد. یعنی برای هر کیلو کالا چند لیتر آب باید در حمام ریخته شود. مثلا” وقتی می گوییم در ماشین بوبین رنگ کنی نسبت آب یک به15 (1:15)است بدین معی که به ازای هرکیلو رنگ 15 لیتر آب در مخزن ماشین ریخته شود.

مواد کمکی یا تعاونی:

مواد کمکی یا تعاونی موادی هستند که علاوه بر رنگ به حمام رنگرزی اضافه می شوند که این مواد هر کدام به منظور خاصی در حمام رنگ بکار می رود.

مانند : یکنواخت کننده ها ،کریرها،اسید ها بوفرها ،دیسپرس کننده ها، نمک ها ،نفوذدهندها و غیره. مواد یکنواخت کننده جهت یک دست و یکنواخت، رنگ شدن کالا بکارمیروند.

کریرها :

معمولا”در مورد رنگرزی الیاف پلی استر مصرف می شود و باعث تورم الیاف شده که در نتیجه مولکول های رنگ که درشت هستند بتوانند براحتی وارد لیف گردند.

اسیدها:

نقش اسید ها متفاوت است اغلب برای ایجاد محیط اسیدی در حمام رنگ بکار می رود مانند حمام رنگرزی با رنگهای دیسپرس برای پلی استر و اکرلیک ولی در حمام رنگرزی با رنگ های اسید برای پشم و نایلون باعث جذب رنگ بتوسط کالا می شود .

بوفزها :

به منظور کنترل و تنظیم PHیعنی ثابت نگاه دا شتن PHحمام در محیط قلیایی یا اسیدی بکار می روند.

دیسپرس کننده ها:

جهت جلو گیری از تجعمع ذرات ریز رنگ به یکدیگر می شود که در حمام رنگهای دیسپرس بکار می رود . ضمنا” در بعضی از سری رنگها دیگر نیز مورد استفاده قرار می گیرد ، مثلا” در رنگ های بازیک باعث جلو گیری از چسبیدن ذرات ریز رنگ به دیواره ماشین می شود .

رمق کشی :

منظور از اصطلاح رمق کشی جذب مولکول های رنگ موجود در حمام بتوسط کالا می باشد .

نفوذ دهند ها :

این خاصیت را دارند که باعث نفوذ سریع محلول رنگ بداخل الیاف می شوند .مخصوصا” در ماشین هائی که دارای فولارد هستند (سیستم ماشینهای رنگرزی مداوم ) چون پارچه بسرعت از محلول رنگ عبور می کن لازم است برای جذب سریع رنگ این مواد به حمام رنگ اضافه شوند .

نمک ها :

مانند نمک طعام (کلرورسیدیم NACL) و نمک گلابر (سولفات دو سود SO4 NA2). این نمک ها در حمام بسته به نوع رنگ نقش های متفاوتی دارند . مثلا” در حمام رنگ مستقیم و رنگ راکتیو باعث جذب رنگ می شود و در حمام رنگ های اسیدی مانند رنگرزی پشم و ابریشم نمک نقش یکنواخت کننده را و از جذب سریع رنگ جلو گیری می کند . در حمام رنگ خمی نمک از برگشت رنگ جذب شده تو سط لیف که هنوز عمل اکسیداسیون یا ثابت شدن رنگ روی لیف انجام نگرفته بداخل حمام جلو گیری می کند

ریتاردر ها :

ترمز کننده رنگ ، به عبارت دیگر باعث جلو گیری از جذب سریع رنگ به داخل لیف می گردد، مورد مصرف در رنگرزی اکریلیک با رنگ های بازیک.

بسیاری از اصطلاحات رنگرزی در این شغل توسط رنگرزان مورد استفاده قرار می گیرد که در زیر برخی از این اصطلاحات را مختصرا مرور میکنیم.

زاج : یکی از انواع دندانه می‌باشد که سابقه طولانی از نظر مصرف در رنگرزی با رنگ‌های طبیعی در ایران دارد و به صورت‌های گوناگون مثل زاج سیاه، زاج سفید، زاج سبز، کات کبود موجود است.

آب آهک : آب آهک یا هیدروکسید کلسیم برای تهیه رنگهای حنایی در رنگرزی استفاده می‌شود.

اسید لاکتیک : ماده‌ای است که در دوغ، ماست، قرقوروت موجود است و به عنوان دندانه استفاده می‌شود.

اسید اگزالیک : یا جوهرترشک ماده‌ای است که یکی از دندانه‌های اسیدی می‌باشد و در گیاهانی چون اسفناج وجود دارد.

اسید سیتریک با جوهر لیمو : یکی از دندانه‌های اسیدی می‌باشد، که برای تهیه رنگ‌های بنفش و گلی استفاده می‌شود، این ماده در لیمو ترش موجود است.

اسید سولفوریک یا جوهر گوگرد : یکی از دندانه‌های اسیدی است که برای تهیه رنگ گلی استفاده می‌شود ولی عیب آن این است که به علت آبگیری بسیار خورنده می‌باشد و و رنگهای بدست آمده از آن کدر مایل به زرد می‌باشد.

سود کاستیک : (سود سوز آور- هیدروکسید سدیم) یک دندانهٔ بازی است که در تهیه رنگ آبی، زیتونی، موشی، شویدی، نیلی استفاده می‌شود. در صورتی که غلظت آن بیش از حد استاندارد باشد موجب تخریب الیاف پشم می‌شود.

هیدروکسید کروم : دیکی از دندانهای بازی است که رنگ لاجوردی می‌باشد و مانند همه ترکیب‌های کروم رنگی می‌باشد.

“تمامی محتوا مندرج در سایت متعلق به رسانه ریتم آهنگ می باشد و هرگونه کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است.”