• صفحه نخست
• گلیم هرسین

گلیم هرسین

  به علت ضد بید بودن پشم بز ، از آن در حاشیه گلیم هرسین استفاده می شودو بخاطر اینکه فضای خالی دراین گلیم وجود ندارد، در حاشیه وزمینه آن نقوش ریز وپر بافته می شود. پایه واساس بافت این نوع گلیم بنا بر علاقه وطبع بافنده وشرایط  محیط جغرافیایی است.رنگ های گلیم هرسین عمدتاً به سفید، سرمه ای، سبز و قرمز و اخیراً سرخابی محدود می شود.

 نقوش این گلیم بیشتر دارای حاشیه، کناره و چند ترنج در امتداد یکدیگر و در وسط هستند.که درون همة سطوح پر از نقوش حیوانات و اشکال مشخصة هرسین است.حاشیه ها بیشتر به صورت چهارضلعی، لوزی یا مثلثی در دنبال یکدیگر هستند.در بعضی بافته ها طرح فقط یک فرم است که با بازی رنگ و جا به جایی آن گلیم را بافته اند.مثلاً در حاشیة تیرة آن فرم روشن است و در زمینه، که روشن است، آن فرم تیره بافته شده است.

گلیم هرسین مرغوبترین گلیم هاست وشهرت جهانی دارد. 

نقوش :

نقوش چشمه نظامی و نقوش ترکیبی درخت و لانه گنجشک، مرغابی، مار، عروسک، قیچی، خطوط افقی، عمودی، نقش قرقره راه راه، پنجه گربه، قاچ خربزه، گل مشرفی، گل ترمه و سوزنی از جمله نقوشی است که در گلیم های استان بویژه هرسین دیده می شود.همچنین در زمینه گلیم های هرسین نشانه های بسیاری از درهم تنیدگی تمدن و فرهنگ ها دیده می شود. از پشم گوسفندان محلی براي توليد نخ مصرفی در بافت گليم و قالي استفاده می شود. گليم هرسين دارای رنگ های شفاف و زنده و نقش های بسيار زيباست. اطراف نقش ها را مشبک می بافند تا نقوش آن برجسته جلوه كند. در هرسين انواع دست بافته ها ازقبيل گليم، گليمچه، پشتی، خورجين، و جوال بافته می شود.

در گليم های هرسين، كه دست بافته مهم اين ناحيه است، تنوع نگاره های بومی و سنتی كاملاً به چشم می خورد. فشردگی نقوش، تيرگی، جلوه گری، و دوام رنگ ها نشانه بارز اين دست بافته هاست.

از جمله معروفترین مناطق گلیم بافی در ایران، استان کرمانشاه و شهرستان هرسین است که گلیم های آن دارای برند جهانی و از شهرت خاصی برخوردار است. نقش ها ذهنی و تخيلی و بدون نقشه و با خطوط و شکل های هندسی و مكرر اما پر نقش و نگار است.

در لبه های خارجی گليم هرسين حاشيه باريكی با رنگ سياه و از جنس موی بز بافته می شود. عرض اين حاشيه سه تا چهار سانتی متر است و در دو طرف طولی و همچنين با اندازه ای باريک تر در بالا و پايين فرش بافته می شود. اين حاشيه علاوه بر زيبايی بر استحكام فرش ها می افزايد. ترنج اين گليم ها تكراری و متنوع است. خطوط به وجود آوردنده نقوش و نگاره ها را در هرسين «كرخه» می گويند.حاشيه های اصلي گليم هرسين دارای نقش های به هم پيوسته است كه در زمينه اين دست باف نيز به كار می رود.

رنگ :

رنگ مصرفی در اين گليم ها سرمه ای، سفيد، قرمز، سبز، و نارنجی است كه با تضادی هنرمندانه زيبايی خاصی به آن می دهد. نقش فرش اين منطقه معمولی راه راه قاچ خربزه ای و گل و سوزنی است. طرح های سجاده ای و طاق و نيم طاق حوضی نيز بافته می شود که بيشتر الهام گرفته از طبيعت است.

گليم های هرسين 100 سانتي متر عرض و 120 تا 180 سانتي متر طول دارد.

گليم پروينه نوعی گليم اين ناحيه است كه با رشته های پارچه بافته می شود. در هرسين قالی بافی نيز متداول است، اما بافت گليم با توجه به داشتن بازار پررونق آن بيشتر انجام می شود.

امروزه، استفاده از رنگ سياه در رنگرزی نخ گليم و ساير زيراندازها در ميان اهالی هرسين متداول شده است. مرغابی و انواع ديگر پرنده، پنجه گربه، پاک گل (گل كوچك)، قرقره، و شيردال از نقش مايه های متداول در فرش هرسين است.گليم هرسين كه نشان دهنده هنر و صنعت و سنت ها و باورهای مردم اين سرزمين است گويای حقايق زندگی و هنر و خلاقيت و آرامش اين بافندگان است.

مراكز بافت گليم هرسين عبارت است از:

1.  روستای پريوه كه گليم را اغلب زنان با نقوش سجاده ای، حوضی، و طاق نما می بافند؛

2.  روستای سرموج حسين خانی كه گليم های زيبا با نقوش كراخه، گل، راه راه، و محرمات در آنجا بافته می شود. همان گونه که گفته شد، حاشيه باريک بيرونی گليم را با موی بز می بافند زيرا استحكام بيشتري دارد، مانع نفوذ رطوبت است، نمی پوسد، و از ورود حشرات ـ مثلاً بيد ـ به بدنه گليم جلوگيری می کند.

نقوش چشمه نظامي و نقوش تركيبي درخت و لانه گنجشك، مرغابي، مار، عروسك، قيچي، خطوط افقي، عمودي، نقش قرقره راه راه، پنجه گربه، قاچ خربزه، گل مشرفي، گل ترمه و سوزني از جمله نقوشي است كه در گليم هاي استان بويژه هرسين ديده مي شود.

همچنين در زمينه گليم هاي هرسين نشانه هاي بسياري از درهم تنيدگي تمدن و فرهنگ ها ديده مي شوددر رابطه با شباهت­ های میان گلیم هرسین و شیریکی ­پیچ سیرجان و احتمال تأثیر و تأثراتی میان این دو سخنانی به میان آمده است. اما گلیم هرسین به صورت دورو بافته می­ شود و رنگ زمینه‌ی آن عمدتاً آبی تیره یا قرمز پخته است. همچنین رنگ­ های دیگری چون سفید، سبز و سرخابی نیز در گزینه ­های رنگی بافندگان هرسین وجود دارد. هرسین از منظر جغرافیایی در جنوب شهر باستانی کنگاور واقع شده و بررسی ­ها در نقش ­برجسته­ های سایت­ های باستانی پیرامون قدمتی دست­کم 2000 ساله را برای تولید و کاربرد این دست­ بافته‌ی زیبا و نقوش آن در منطقه به اثبات می ­رساند.

نقشه­ های گلیم هرسین ذهنی باف بوده و سینه به سینه و نسل به نسل منتقل می ­شده است. نقوش رایج در این گلیم را می­توان به چهار دسته‌ی کلی تقسیم کرد:

1. نقوش انسانی؛ 2- نقوش حیوانی؛ 3- نقوش گیاهی؛ 4- اشیاء؛ که همگی نام­ های محلی بسیار زیبا دارند و تماماٌ برگرفته از طبیعت پیرامونی و محیط ریست مردمان این خطه هستند که برای سازگاری با شیوه‌ی بافت گلیم به صورت انتزاعی درآمده ­اند.
2.  در میان نقوش انسانی می­ توان به نقش چَم (چشم) برای دوری از چشم ­زخم، دست وناو دست (دست در دست) به نشان همبستگی،  و بوی (عروسک) نماد محافظان شهر، خانه و خانواده، اشاره کرد. نقوش حیوانی نیز شکل انتزاعی حیواناتی چون بط (اردک)، پپی (پروانه)، چنگ پشی (چنگ گربه)، تیر ترمه (خرگوش)، چه غل (شغال)، کلژدم (عقرب)، مل چفته (گردن کج)، ملوچک (گنجشک)، مار، و ماراوی (مرغابی) هستند. امروزه گلیم هرسین را نه تنها در خود شهر هرسین بلکه در سایر شهرهای استان از جمله گیلان­غرب، اسلام ­آباد غرب و جوانرود نیز می­ بافند.

در رابطه با شباهت­ های میان گلیم هرسین و شیریکی ­پیچ سیرجان و احتمال تأثیر و تأثراتی میان این دو سخنانی به میان آمده است. اما گلیم هرسین به صورت دورو بافته می­ شود و رنگ زمینه‌ی آن عمدتاً آبی تیره یا قرمز پخته است. همچنین رنگ­ های دیگری چون سفید، سبز و سرخابی نیز در گزینه ­های رنگی بافندگان هرسین وجود دارد. هرسین از منظر جغرافیایی در جنوب شهر باستانی کنگاور واقع شده و بررسی ­ها در نقش ­برجسته­ های سایت­ های باستانی پیرامون قدمتی دست­کم 2000 ساله را برای تولید و کاربرد این دست­ بافته‌ی زیبا و نقوش آن در منطقه به اثبات می ­رساند.

پپی (پروانه)، چنگ پشی (چنگ گربه)، تیر ترمه (خرگوش)، چه غل (شغال)، کلژدم (عقرب)، مل چفته (گردن کج)، ملوچک (گنجشک)، مار، و ماراوی (مرغابی) هستند. امروزه گلیم هرسین را نه تنها در خود شهر هرسین بلکه در سایر شهرهای استان از جمله گیلان­غرب، اسلام ­آباد غرب و جوانرود نیز می­ بافند.

.

موج بافي
موج و در اصطلاح محلي رختخواب پيچ و مفرش‎ ‎از پشم خالص بافته مي شود كه توليد آن بيشتر جنبه رفع نيازهاي محلي و سفارش دهندگان‎ ‎آشنا را دارد موج و در اصطلاح محلي رختخواب پيچ و مفرش‎ ‎از پشم خالص بافته مي شود كه توليد آن بيشتر جنبه رفع نيازهاي محلي و سفارش دهندگان‎ ‎آشنا را دارد.

 موج بافي يكي از هنرهاي خانگي است كه هنوز در منطقه اورامانات رواج‎ ‎دارد. موج هاي رنگين كمان در اورامانات و جوانرود از شهرتي خاص برخوردار است در‎ ‎جوانرود اين صنعت شكل كارگاهي پيدا كرده به طوريكه در در اين كارگاه ها جولاها هنوز‎ ‎در پشت دستگاه ها به كار موج بافي مشغولند.

امروزه موج هنوز مورد استفاده قرار مي‎ ‎گيرد به طوري كه در مواردي هم به جاي پتو يا روانداز يا رويه كرسي، زير انداز،‎ ‎پرده و حتي به جاي بقچه هاي بزرگ كاربرد دارد. جانماز يا سجاده توليد ديگر كارگاه‎ ‎موج بافي است. قطع جانماز كوچك و حدود 60*110 سانتي متر است. رنگ آميزي و نقش‎ ‎پردازي جانماز متأثر از جنبه معنوي كاربرد آن است و برخلاف موج كه داراي رنگ هاي‎ ‎شاد است. تركيب رنگي آن، سياه، سفيد و قهوه اي مي باشد.

مهمترين طرح هاي‎ ‎موج بافان عبارتند از كشكولي، چهار خانه، سياه و سفيد، تخت قرمز، برمالي و‎ ‎شطرنجي ضمناً موج بافان قادرند هر گونه پيشنهاد سفارش دهندگان را بافته و ارائه‎ ‎دهند‎.

“تمامی محتوا مندرج در سایت متعلق به رسانه ریتم آهنگ می باشد و هرگونه کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است.”