• صفحه نخست
• عکس هوایی و کاربردهای آن

عکس هوایی و کاربردهای آن

تاریخچه عکسهای هوایی

عکسبرداری هوایی ، تفکیکی نسبتا” جدید است که تاریخ آن کم و بیش مقارن با پیدایش هنر و علم عکاسی و همچنین صنعت هوانوردی است. اولین گزارش کتبی اختراع فن عکاسی به آکادمی علوم و هنرهای فرانسه به سال ۱۸۳۹ باز می‌گردد. برای اولین بار فردی فرانسوی به نام لوئیس داگور (Luis Daguevre) روش استفاده از فن عکاس را اختراع کرد. اولین عکس‌ هوایی که در دنیا

گرفته شد از طریق بالون و بوسیله شخصی به نام نادار Nadar در سال ۱۸۵۸ میلادی صورت گرفت. با اختراع هواپیما و جنگنده‌های نظامی و پیشرفت‌های هوایی در طول جنگهای اول و دوم جهانی و نیاز به تهیه نقشه‌های دقیق به منظور هدفهای نظامی ، عکسبرداری هوایی رو به توسعه گذاشت. گفتنی است که استفاده عظیم از عکسهای هوایی در امور نظامی در طول جنگ اول بوده در حالیکه برای مصارف غیر نظامی در جنگ جهانی دوم بطور وسیع آغاز شد.

ارزش و اهمیت عکسهای هوایی در امور نظامی

امروزه کشورهای قدرتمند جهان اقدام به ساختن هواپیماهای دور پرواز و ماهواره‌های جاسوسی نموده‌اند تا بتوانند از نقاط مورد نظر و غیر قابل دسترسی عکسبرداری کرده و به اطلاعات و داده‌های مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند. اگر بتوان اطلاعات مفید و سرنوشت سازی را در روی عکسهای هوایی بدست آورده می‌توان بطور موثری سرنوشت جنگ را تغییر داد.

به عبارت دیگر لشگرها و نیروهایی که از این اطلاعات بطور کافی در اختیار داشته باشند، می‌دانند که در حمله‌ها پس از عبور از هر منطقه به چه مناطقی وارد خواهند شد و مشخصات این مناطق چیست، می‌دانند که برای عبور از هر منطقه چه وسایل و ابزارهایی نیاز دارند و کیفیت این ابزار چگونه باشد. بنابراین مفسر عکسهای هوایی قادر خواهد بود پس از تمرینات مداوم و کسب تجربه اطلاعات تاکتیکی و استراتژیکی زیادی را تهیه کند و نهایت بهره برداری واحد کسب اطلاعات مربوط به زمین و دشمن و فعالیت‌های او به عمل آورد.

مزایای عکسهای هوایی نسبت به نقشه

عکسهای هوایی تصاویر حقیقی عوارض هستند و آنها را به شکل واقعی به ما نشان می‌دهند، در حالیکه نقشه ترسیمی بوده و علامت و نشانه‌های قراردادی از عوارض هستند. عکسهای هوایی جدیدترین و تازه‌ترین اطلاعات و تغییرات سطح زمین را نشان می‌دهد. جزئیات عوارض و پدیده‌هایی که در عکسهای هوایی مشاهده می‌شوند، در نقشه وجود ندارد. عکسهای هوایی ساده‌تر ، سریع تر و ارزانتر از نقشه‌ها تهیه می‌شوند و از نقاطی که به علل جغرافیایی یا نظامی غیر قابل دسترس بوده و نمی‌توان نقشه تهیه کرد، می‌توان عکسبرداری نمود.

معایب عکسهای هوایی نسبت به نقشه

مقیاس عکسهای هوایی در همه جای آن کاملا ثابت نیست و از مرکز عکس به طرف حاشیه ، مقیاس تغییر می‌کند، در حالیکه نقشه ثابت است. برای استفاده از عکسهای هوایی نیازمند آموزشهای تخصصی ‌تری نسبت به استفاده از نقشه می‌باشد. برای استفاده از عکسهای هوایی ، نیاز به وسایل و امکانات مخصوص می‌باشد، در حالیکه استفاده از نقشه‌ها با وسایل ساده میسر می‌باشد. اطلاعات حاشیه‌ای عکسهای هوایی مانند اطلاعات حاشیه‌ای نقشه کامل نیست و از عکسهای هوایی ممکن است عوارض کوچک به وسیله و پدیده‌های بزرگ یا بوسیله سایه عوارض پوشیده و پنهان شوند.

انواع عکسهای هوایی

بطور کلی عکسهای هوایی بر اساس این که محور دوربین عکسبرداری نسبت به سطح زمین عمود یا مایل باشد به چند دسته تقسیم می‌شوند:

۱٫ عکسهای هوایی قائم: محور دوربین از این نوع از عکس‌ها عمود بر سطح زمین است.

۲٫ عکسهای هوایی کمی مایل: از این نوع عکسها ، محور دوربین عکسبرداری با خط قائم بر سطح زمین تشکیل زاویه داده ولی افق در این عکسها دیده نمی‌شود و محدود است.

۳٫ عکسهای هوایی بسیار مایل: در این عکسها ، تمایل محور دوربین عکسبرداری زیاد بوده ، بطوری که افق در اینگونه عکسها دیده می‌شود.

ویژگیهای عکسهای هوایی

اندازه متعارف عکسهای هوایی ، معمولا ۲۳×۲۳ سانتیمتر است. برای شناسایی و تفصیل عکسهای هوایی اطلاعاتی بر روی آنها درج می‌شود، عبارتند از: شماره عکس و شماره خط پرواز ، فاصله کانونی ، ارتفاع پرواز ، تاریخ و زمان عکسبرداری ، تراز دوربین ، شماره طرح یا شماره بلوک ، شماره دوربین و علائم گوشه‌ای و حاشیه‌ای عکس.

دید کلی

استفاده از عکسهای هوایی در زمین شناسی ، یکی از جدیدترین شاخه‌های علم زمین شناسی است که در سالهای اخیر به سرعت رشد و ترقی کرده است. بطوری که از عکسهای هوایی می‌توان نقشه های اساسی تهیه نمود و ساختمان طبقات و چینه شناسی و بطور کلی وضع زمین شناسی یک محل را مورد بررسی و مطالعه قرار داد. ولی چون ممکن است وضع محل نسبت به عکسهای هوایی تهیه شده تغییر کند، از این جهت حدود اعتماد به آنها محدود بوده ، بطوری که مطالعه و بررسی روی روی زمین را نیز ایجاب می‌نماید.

تاریخچه و سیر تحولی

• طبق گزارشات ، اولین عکسبرداری هوایی از اروپا (فرانسه) ، به وسیله Nadar در سال ۱۸۵۸ در پاریس انجام گردید و مقارن با او ، یعنی در همان سال ، شخص دیگری به نام Laussedat با دوربین عکاسی و فیلمهای شیشه‌ای که با خود در باسن داشت، از دهکده‌ای نزدیک پاریس عکسبرداری نمود.

• در آمریکا ، اولین عکس هوایی که با باسن گرفته شد، به تاریخ ۱۳ اکتبر ۱۸۶۰ ثبت گردید.

• در اتحاد جماهیر شوروی ، تاریخ اولین عکسبرداری هوایی به سال ۱۸۸۶ برمی‌گردد.

• پس از اختراع هواپیما توسط برادران رایت ، اولین فیلمبرداری هوایی ، بوسیله ویلبرت رایت در سال ۱۹۰۹ بود، در حالیکه برای مصارف غیر نظامی ، از جنگ جهانی دوم بطور وسیع آغاز شد.

• با پیشرفت در صنایع شیمیایی و تهیه فیلم بهتر و همچنین تکنولوژی هوایی ، در مجموع این شاخه از علم توسعه پیدا نمود. مثلا ، قشر ژلاتین در ۱۸۷۲ بوسیله Madox و فیلم به صورت حلقه در ۱۸۸۵ توسط East man به وجود آمد. دوربین‌های عکسبرداری هوایی با پیشرفت‌های شگرف در صنعت و هنر ، ساختمان عدسی‌ها به حد بسیار مرغوب رسید. ساختمان انواع فیلم‌های سفید و سیاه به صورت پانکروماتیک و مادون قرمز توسعه یافت و فیلم رنگی نیز از ۱۹۳۵ به صورت «کداکرم» عرضه گردید. و فیلمهای رنگی نیز کاربردی عظیم در تفسیر پیدا نمود.

• تکامل هواپیماهای دور پرواز با دوربین‌های مخصوص عکسبرداری هوایی توسعه بیشتری به کار تهیه عکس داد و در نهایت ، اعزام اولین قمر مصنوعی به نام Spatnik در ۴ اکتبر ۱۹۵۷ بوسیله شوروی سابق و سپس فرستادن ماهواره‌های دیگر به خصوص در سری ماهواره‌های مساحی منابع طبیعی ، به نام Landsat ، بوسیله آمریکا ، تهیه عکس‌های متنوع در طول موجهای گوناگون ، ابعاد جدیدی در علم سنجش از دور بوجود آمده است.

اصول تفسیر عکسهای هوایی

در شناخت عوارض عکسهای مایل یا آنها که بوسیله دوربینهای دستی گرفته می‌شوند‌، کمتر کسی دچار مشکل می‌گردد، چون آنچه در عکس تصویر شده ، مطابق شکلهایی است که روزانه انسان با چشم عادی می‌بیند، در حالیکه در عکس‌های هوایی عمودی که از ارتفاع چند هزار متری زمین برداشته شده ، شناخت اجسام ، چندان کار ساده‌ای نبوده و بخصوص برای افرادی که هرگز زمین زیرپای خود را از هوا و از درون هواپیما یا هلیکوپتر ندیده‌اند، این مساله مشکلتر به نظر می‌رسد.

یک مفسر خوب و با تجربه ، همیشه ، دانستنیهای ذهنی خود را با درک عینی و داده‌های عکس ، در تشخیص عوارض طبیعت و شرایط مربوطه ، توام کرده و با توجه به تعدادی از عوامل مهم ، می‌تواند عکسهای هوایی را تعبیر و تفسیر نماید. بر روی این ادراکات و عمل تفسیر ، چند مورد ، دارای اثر مستقیم و قطعی هستند که می‌توان آنها را به شرح زیر طبقه بندی نمود:

• حساسیت ترکیب فیلم و فیلتر و یا حساسیت سایر

دستگاههای کشف و ضبط.

• عکس گیری در عمل آوردن فیلم و تصویر

• فصل سال

• ساعت عکسبرداری

• اثرات اتمسفر

• مقیاس تصویر

• قدرت نقش گیری یا تجزیه پذیری مجموعه سیستم ضبط تصویر

• حرکت تصویر در لحظه عکاسی

• پارالاکس استریوسکپی

• قدرت دید و درک تشخیص مفسر

• ابزار و تکنیک تعبیر و تفسیر

کاربرد عکس‌های هوایی

• در شرایط موجود ، عکسهای هوایی در اکثر رشته‌های علمی برای پیشبرد عملیات شناسایی و اندازه گیری بکاربرده می‌شود و در نتیجه ، پاسخگوی بسیاری از مجهولات بوده و به خصوص ، در مسائل نظامی ، گروههای درگیر در جنگ می‌توانند وسیله بسیار مطمئنی از نظر شناسایی و برآورده‌های لازم باشند.

• نقشه برداری زمین شناسی از یک منطقه بزرگ

• بررسی و پیدا کردن معادن در روی زمین

• شناسایی پوشش گیاهی به منظور بدست آوردن اطلاعات از نوع طبقه‌ها و چگونگی قرار گرفتن طبقات در زیر آنها

فواید عکسهای هوایی

• با عکس‌های هوایی می‌توان با سرعت بسیار زیاد منطقه را مورد مطالعه قرار داد، و حال آنکه این عمل بوسیله نقشه برداری زمینی امکان پذیر نیست.

• چون هر جسم به توسط عکسبرداری تصویر کاملی از خود عرضه می‌نماید، و این عمل در زمان بسیار کوتاه انجام می‌گیرد.

• با عکس‌های هوایی شناسایی منطقه و تفسیر طبیعت آن در روی زمین انجام نمی‌شود، بلکه در داخل آزمایشگاه صورت می‌پذیرد. بدین معنی که بلافاصله پس از برداشت عکس‌های هوایی ، کلیه عملیات وابسته در آزمایشگاه انجام می‌شود.

• مناطقی که به هیچ وجه قابل نقشه برداری نیستند، مثلا مناطق خطرناک و غیر قابل دسترسی بوسیله عکسهای هوایی می‌توانند مورد بررسی و تفسیر قرار گیرند.

یک موتور الکتریکی ، الکتریسیته را به حرکت مکانیکی تبدیل می‌کند. عمل عکس آن که تبدیل حرکت مکانیکی به الکتریسیته است، توسط ژنراتور انجام می‌شود. این دو وسیله بجز در عملکرد ،

مشابه یکدیگر هستند. اکثر موتورهای الکتریکی توسط الکترومغناطیس کار می‌کنند، اما موتورهایی که بر اساس پدیده‌های دیگری نظیر نیروی الکترو

ستاتیک و اثر پیزوالکتریک کار می‌کنند، هم وجود دارند.

ایده کلی این است که وقتی که یک ماده حامل جریان الکتریسیته تحت اثر یک میدان مغناطیسی قرار می‌گیرد، نیرویی بر روی آن ماده از سوی میدان اعمال می‌شود. در یک موتور استوانه‌ای ، روتور به علت گشتاوری که ناشی از نیرویی است که به فاصله‌ای معین از محور روتور به روتور اعمال می‌شود، می‌گردد.

• چگونگی استفاده از عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای در برنامه ریزی های شهری ”

• مقدمه :

• آنچه که امروزه در علوم زمین مطرح است توجه به جنبه کاربردی آن است . افزایش سریع جمعیت و محدودیت منابع غذایی و معدنی ، چنان مشکلاتی را برای انسان به وجود آورده است که امر برنامه ریزی به عنوان یک ضرورت برای همه کشورها تلقی می شود . تخلیه روستاها ، گسترش شهرها ، و گرایش به زندگی شهر نشینی با توجه به مسائل خاص خود به ویژه در کشورهای جهان سوم از چنان پیچیدگی هایی برخوردار است که بی توجهی به آن بر مشکلات اقتصادی ، اجتماعی آنان خواهد افزود ، از این جهت برای دستیابی به یک روند توسعه متعادل ، مطالعات و پژوهش های جغرافیایی هم می تواند راهگشا باشد .

• در این مطالعات حتی الامکان باید از ابزار موجود و مطمئن بهره گرفت . نقشه ها و عکس های هوایی از جمله ابزار قدرتمندی هستند که جغرافیدانان و برنامه ریزان شهری را در انجام تحقیقاتشان یاری می دهند و کاربرد عکسهای هوایی در شناسایی وضع موجود مناطق جغرافیایی و چشم اندازهای ساخته دست انسان و بهره گیری از امکانات لازم بر کسی پوشیده نیست . مهمترین مراکز تجمع انسانی شهرها هستند .

• شهر جایی است که مرکز کلیه فعالیت های اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی است و اغلب ساکنین آن از طریق اشتغال در فعالیت های صنعتی و یا خدماتی امرار معاش می کنند ، گرچه قسمت عمده شهرها را مناطق مسکونی تشکیل می دهد ، اما بخش های دیگری چون

خدمات و فضای سبز نیز در آنها دیده می شود . مناطق داخل شهر را از نظر نقش به بخش های مسکونی ، صنعتی ، خدماتی ، فضای سبز و نظایر آن تقسیم می کنند . تمامی این عارضه های شهری و به عبارتی عارضه های مربوط به انسان با استفاده از معیارهای مخصوص خود در روی عکس های هوایی شناسایی می شوند و اطلاعات بسیار زیادی درباره موقعیت و اندازه هر کدام از پدیده های شهری استخراج می گردد که به امر برنامه ریزی شهری کمک شایانی می نماید .

• کاربرد دیگر عکس های هوایی در امور شهری مربوط به آمد و شد شهری و تشخیص و تعیین شبکه های ارتباطی متراکم و پرترافیک است که دست اندرکاران امور راهنمایی و رانندگی را در انجام وظایفشان یاری می دهد .

• در باستان شناسی و جامعه شناسی نیز می توان از عکس های هوایی کمک گرفت . در باستان شناسی هدف اساسی مطالعه عکس ها بررسی و شناسایی آثار ساختمانی زیر زمین است .

• این بررسی به طور غیر مستقیم صورت می گیرد . بدین گونه که ساختمان های مدفون شده در زیر خاک تغییری قابل توجه در پوشش گیاهی چه از نظر نوع و رشد آن ها به وجود می آورد و باستان شناسان با تمرین و مطالعه و تفسیر عکس ها قادر به شناسایی چنین عوارضی خواهند بود . در جامعه شناسی و جمعیت شناسی نیز عکس ها کمک مؤثری در بررسی تراکم و پراکندگی جمعیت و ساختمان های مسکونی می نمایند و بدین ترتیب در برنامه ریزی مسائل جمعیتی و جامعه شناسی شهرها استعانت از عکس های هوایی به پیشبرد کار خواهد افزود .

•

• شهر رم

• آشنایی با ساختار شهری

• ۱) ساختار شهری و عکس های هوایی

• بخش های عمده ای که ساختار شهری را تشکیل می دهند را به دو صورت می توان تقسیم بندی کرد : اول منطقه مسکونی ، منطقه تجارتی ، بخش صنعتی ، بخش خدمات ، فضای سبز ، و شبکه ارتباطی .

• دوم بخش مرکزی شهر ، منطقه قدیمی شهر ، منطقه جدید شهر و شهرک های حومه شهر . این بخش ها به صورت دوایری متحد المرکز هستند که در بیرون همدیگر قرار دارند . تقسیم بندی اول نقش شهر را مشخص می کند . در صورتی که در تقسیم بندی دوم وضعیت تاریخی و رشد شهر ارزیابی می گردد . البته هیچ کدام از این مدل ها در همه شهرهای فعلی ایران صدق نمی کند ، بلکه این ها مدل هایی کلی و عام هستند . برای مثال در شهر های فعلی ایران کمتر

شهری پیدا می شود که توسعه آن در همه جهات و به یک اندازه صورت گیرد . در نتیجه مشاهده دوایر متحدالمرکز بسیار مشخص ، چندان آسان نیست . امکانات توسعه در بعضی قسمت های شهر بیشتر از نواحی دیگر آن وجود دارد و سبب می شود که شهر در آن جهت و به صورت زبانه ای رشد پیدا کند . در هر قسمتی از شهر ممکن است انواع فعالیت های تجارتی و یا صنعتی و خدماتی وجود داشته باشد ولی در مجموع و در چهارچوب کلی شهر ، فعالیت های شهری تمرکز

• مکانی پیدا می کنند و هر کدام در قسمتی از شهر شکل غالب را پیدا می کنند . به طوری که می توانیم در اکثر شهرهای ایران بخش هایی چون بخش مسکونی ، تجارتی ، و غیره را مشخص نماییم .

•

• میدان نقش جهان اصفهان

• ۱-۱) مناطق مسکونی شهر

• منطقه مسکونی به آن قسمت از شهر گفته می شود که قسمت عمده مساحت آن ( حداقل ۵۰ درصد ) به واحدهای مسکونی ساکنین شهر اختصاص داده شده است . در واقع قسمت اعظم شهرها را بخش مسکونی تشکیل می دهد . در داخل منطقه مسکونی ، خیابان ها ، مراکز خدمات رسانی ، فضاهای سبز و خطوط ارتباطی نیز دیده می شود . البته ممکن است واحدهای

صنعتی – تجارتی کوچک در داخل منطقه مسکونی پراکنده شوند ولی واحدهای صنعتی – تجارتی کوچک در داخل و یا بیرون منطقه مسکونی به خود اختصاص می دهند . در عکس های هوایی کوچک مقیاس تشخیص واحدهای خدماتی و فضای سبز پراکنده در داخل منطقه مسکونی مشکل است . در هر صورت نامگذاری یک منطقه به عنوان منطقه مسکونی یا تجارتی و … بستگی به مقیاس عکس هوایی و اندازه آن دارد .

• اغلب خانه ها در شهرهای ایران به صورت خانه های تک خانواری هستند که به وسیله دیواری از خانه های مجاور ، خیابان ، و یا کوچه کنارش جدا می گردد . تقریبا نصف مساحت خانه ، بنا و نصف دیگر آن را حیاط خانه تشکیل می دهد . دیوار عمده ترین ویژگی خانه های مسکونی ایران است . وسعت و عظمت خانه ها نشان دهنده وضع اقتصادی مالک آن است . شرایط طبیعی نیز بر وسعت خانه های مسکونی تاثیر دارند . مثلا در مناطق سرد خانه ها روی هم رفته کوچکتر از خانه های مناطق گرم است . در مجموع اندازه خانه از شهری به شهر دیگر فرق می کند ، ولی در هر شهری خانه طبقات مرفه و پردرآمد بزرگتر و مجلل تر از خانه طبقات کم درآمد است . خانه های تک

خانواری اغلب یک طبقه است و به ندرت دیده می شود که در یک خانه یک طبقه ، دو خانوار در جوار هم زندگی کنند . اغلب خانه های دو طبقه یا چند طبقه مورد استفاده چندین خانواده قرار می گیرند ، در این واحدها هر طبقه ، محل سکونت یک خانوار می باشد ، این نوع خانه های دو طبقه جزء بافت قدیمی شهرهای ایران محسوب می شود .

• در سالهای اخیر در اکثر شهرها ، به ویژه در شهرهایی که توسعه امکانات شهری چندان آسان نیست ، ساختمان های بزرگ و چندین طبقه ساخته می شود .

• در این ساختمان ها ، هر طبقه به چندین واحد مسکونی تقسیم می شود . این گونه ساختمان های چندین طبقه ، از نشانه های معماری جدید است و در شهرهای پرجمعیتی چون تهران ، اصفهان ، مشهد ، تبریز و … متداول است و در شهرهای کوچک کمتر یافت می شوند . بهترین نشانه تعیین طبقات ساختمان ها ردیف های پنجره هاست . هر طبقه حتما یک ردیف پنجره دارد که از روی شمارش ردیف های پنجره ها ، تعداد طبقات معلوم می شود . تعیین تعداد خانوارهای ساکن در هر طبقه چندان آسان نیست . مساحت واحد مسکونی تنها معیار مناسب برای این

منظور است . خانه ها بر اساس تعداد خانوارها به دو گروه تک خانواری و چند خانواری تقسیم می شود . از نظر کیفیت نیز ، به خانه های گرانقیمت و ارزان قیمت تقسیم می شوند . خانه های گران قیمت مساحت نسبی بیشتری دارند و از مصالح مرغوب ساخته شده و حیاط وسیع و باغچه خوب دارند .

• در اکثر خانه های ارزان قیمت مساحت کل خانه کوچک است و از این مساحت کوچک هم نسبت کمتری به حیاط اختصاص یافته است . نمای بیرونی خانه ها بسیار ساده و از مصالح نسبتاْ ارزان ساخته شده است .

• منطقه مسکونی شهر از نظر موقعیت مکانی و قدمت ساختمان ها به بخش های جداگانه ای تقسیم می شوند . بخش قدیمی شهر از نظر موقعیت مکانی و قدمت ساختمان ها هم به بخشهای جداگانه ای تقسیم می شوند . در بخش قدیمی شهر ، خانه ها قدیمی رنگ زمینه آنها نسبتاْ تیره است . کوچه ها باریک و غیر مستقیم و اغلب خیابان های بزرگ به مرکز شهر ختم می شوند و آرایش شعاعی دارند . کوچه ها و خیابان های کوچک تر با زاویه کمتر از ۹۰ درجه به خیابان

های بزرگتر وصل می شوند . کل منطقه از پوشش گیاهی کمتری برخوردار است و فقط در برخی خانه ها تک درخت هایی وجود دارد که اغلب حمام ، مسجد ، و درختی بزرگ در آن دیده میشود . در مجموع علائم مشخص منطقه قدیمی شهر ، وجود خانه های کوچک گِلی ، کوچه های تنگ و خیابان های شعاعی ، یک میدان مرکزی ، و پوشش گیاهی کمتر است . دیگر ویژگی مهم منطقه قدیمی شهر های ایران وجود بازار سرپوشیده است .قسمت جدید شهر در بیرون منطقه قدیمی به صورت کمربندی پیرامون آن را احاطه کرده است . در این منطقه خیابان ها وسیع ، منظم ، و دارای فضای سبز می باشند .

• مصالح ساختمانی از موادی به غیر از گل می باشد و اغلب خانه ها از آجر و یا سنگ درست شده اند .پشت بام خانه ها به وسیله موزائیک ، آسفالت و یا شیروانی پوشیده شده است .خانه ها از یک تا سه یا چهار طبقه دیده می شوند . کنار بیشتر خیابان ها به مغازه ها و واحدهای صنعتی کوچک اختصاص یافته است . فضاهای سبز فراوان یافت می شود . فضاهای پارکینگ خودرو در کنار خیابان ها و یا در فضاهای مخصوص مشاهده می شود . ساختمان های نسبتا بزرگ که اغلب بیمارستان یا مرکز آموزشی هستند ، در داخل این منطقه پراکنده شده است . حاشیه

بیرونی منطقه مسکونی جدید ، در حال توسعه است . درنتیجه زمین های خالی ، ساختمانهای در دست احداث و مواد زاید پراکنده شده در داخل مزارع بیرون شهر دیده می شوند .توسعه اغلب شهرهای ایران در دو شکل کاملاْ متمایز و در دو جهت متفاوت انجام می شود . در یک طرف شهر خانه های گران قیمت با خیابان های وسیع ، مشجر و منظم توسعه می یابد . استفاده از مصالح خوب ، توسعه بر طبق برنامه از پیش تعیین شده و بر اساس اصول معماری و شهرسازی جدید ، وجود امکانات شهری از ویژگی های این بخش از شهر می باشد . در طرف مقابل خانه های ارزان قیمت توسعه می یابند . و افراد متناسب با توان اقتصادی خود سعی می کنند که یک سرپناهی برای خود بسازند . خیابان ها منظم و حساب شده نیستند و اغلب کج و معوج و نامنظم اند

. ویژگی عمده و علایم شناسایی این منطقه در عکس های هوایی وجود خانه های کوچک و ساده و پراکنده ، خیابان های نامنظم ، وسایل نقلیه ارزان قیمتی چون موتور ، دوچرخه و وانت و زمین های خالی وسیع بین خانه ها می باشند .

• در سالهای اخیر ، توسعه شهرهای ایران به صورت شهرک های اقماری صورت می گیرد ، یعنی در حومه شهر ، بعضی از نقاط به علت امتیازات خاص خود به عنوان یک مرکز مسکونی جدید منظور می گردد و به تدریج و طبق برنامه تنظیم شده توسعه می یابند . ساکنین این شهرک ها در مراکز اداری و صنعتی داخل شهر اصلی و در مراکز مجاور کار می کنند . این شهرک ها در واقع خوابگاه شبانه کارکنان و کارمندان و کارگران شهر می باشند . علائم شناسایی این شهرک ها بر روی عکس های هوایی ، وجود راه ارتباطی با شهر ، خیابان های منظم و مشجر و خانه های نوساز با قیمت های متوسط و یکنواخت است .

• ۲-۱) مناطق تجاری شهر

• منطقه تجاری ، مراکز خرید و فروش شهر را تشکیل می دهد . مراکز تجاری شهرهای قدیم ایران به صورت بازارهای سرپوشیده است که در مرکز بافت قدیمی شهرها واقع اند . امروزه به علت مشکلات ترافیک و ارزش بالای زمین در مرکز شهرها ، انبار فروشگاههای بازار مرکزی در حومه شهرها قرار دارند و در اینجا فقط عمل داد و ستد انجام می گیرد و کالا در جای دیگر رد و بدل می شود . توسعه شهر و مشکلات فزاینده ترافیک شهری سبب شده است که امروزه مراکز تجاری در نقاط دیگر شهر هم ایجاد شوند . این مراکز تجاری یا به صورت مغازه های کنار خیابان و یا به صورت مجتمع های تجاری به اسم ” پاساژ ” دیده می شوند . در کشورهای غربی ، مراکز خرید و فروش به صورت ساختمان های بزرگی هستند که در حومه شهر واقع شده اند و دارای فضای وسیع پارکینگ خودرو می باشند .

• شناسایی مراکز تجاری کنار خیابان چند

ان آسان نیست . تنها معیار شناخت آنها وجود وسایل جلو آنها و یا وجود یک ردیف طولانی بام ها در امتداد و کنار خیابان می باشد . بدین جهت است که شناسایی و محاسبه مساحت این گونه مراکز برروی عکس های هوایی نسبتاْ دشوار است .

• ۳-۱) مراکز خدمات شهری

• مراکز خدماتی شهر شامل ادارات ، مدارس و دانشگاهها ، بیمارستانها و درمانگاه ها ، مساجد ، میهمانخانه ها ، و مراکز تفریحی است که به صورت واحدهای پراکنده در داخل منطقه مسکونی دیده می شوند . معیار شناسایی آن ها اغلب اندازه بزرگ و آرایش ساختمان ها و وجود حیاط بزرگ آن ها است .

• مساجد و امامزاده ها توسط گنبد و مناره بلند آن ها شناخته می شوند .

• اغلب مدارس دارای میدان بازی و امکانات بازی مانند دروازه های میدان فوتبال و خط کشی های میدان والیبال و یک میله بلند پرچم می باشند .

• بیمارستان ها با حیاط وسیع و گل کاری شده و ساختمان چندین طبقه شناخته می شوند .

• شناسایی ادارات بر روی عکس های هوایی مشکل تر از واحد های خدماتی دیگر است . تنها معیار مناسب برای شناسایی آنها تجربه مفسر و اندازه نسبتاْ بزرگ آنها در مقایسه با خانه های مجاور است .

• بعضی از مراکز خدماتی شهرها مانند دانشگاه ها ، منطقه بسیار وسیعی را به خود اختصاص داده اند . معیار شناخت دانشگاه ها وجود ساختمان های بزرگ و چندین طبقه همراه با فضای سبز وسیع بین آنها است .

• مراکز تفریحی عبارتند از میدان های ورزشی ، استخرهای شنا ، باشگاه های تفریحات سالم و پارک های بازی . استخرهای شنای سرباز به آسانی شناخته می شوند . اغلب میدان های ورزشی دارای چمن فوتبال ، تورهای والیبال ، زمین های تنیس و سکوهای تماشاچیان و در مجموع فضای وسیع می باشند .شناسایی باشگاه ها و استخرهای شنای سرپوشیده در روی عکس های هوایی نسبتاْ مشکل است . پارک های بازی معمولا با وسایل بازی برقی مثل چرخ و فلک شناخته می شوند .

• ۴-۱) فضاهای سبز شهری

• فضای سبز شهری شامل پارکها و میدان ها و مناطق درختکاری شده کنار خیابان ها می باشند . این مناطق به دلیل وجود درختان به آسانی قابل تشخیص اند . در روی عکس های هوایی با مقیاس بزرگ می توان تعداد و نوع درختان را مشخص کرد . در قسمت های قدیمی شهر فضای سبز کمتر است . اما در بخش های تازه ساخت علاوه بر پارک ها و کنار خیابان ها ، وسط خیابان ها نیز درختکاری شده است و به اصطلاح بلوارها را به وجود آورده اند . فضای سبز برای تبدیل هوای شهر و تصفیه آلودگی های آنها لازم است در شهر هایی که فضای سبز داخل ، تکافوی نیازهای حیاتی را نمی کند ، دور شهر هم منطقه ای به نام کمربند سبز زیر کشت رفته است . این کمربند سبز در اطراف شهر تهران به خوبی مشهود است و به جنگل های مصنوعی معروف شده اند .

• ۵-۱) شبکه های ارتباطی و راه های دسترسی شهر

• میدان ها ، خیابان ها ، و کوچه ها شبکه ارتباطی شهر را تشکیل می دهند . خیابان ها معمولاْ به تناسب بزرگی و عرض آنها به خیابان های یک طرفه و دو طرفه تقسیم می شوند . بعضی خیابان های دوطرفه عریض به وسیله دیوار سیمانی و یا نوار سبز کاشته شده به دو مسیر تقسیم می شوند . این گونه خیابان ها را بلوار گویند . خیابان های کوچک از خیابان های بزرگتر منشعب می شوند و کوچه ها کوچکترین واحد ارتباطی هستند که در داخل منطقه مسکونی به جهات مختلف خزیده اند .

• ایستگاههای قطار ، فرودگاهها و پایانه های اتوبوس های مسافربری و توقفگاه های کامیون ها نیز جزء فضای حمل و نقل و شبکه ارتباطی شهر به حساب می آیند . شناسایی این مراکز بر روی عکس های هوایی آسان است . علامت ایستگاه قطار وجود تعداد زیادی خطوط آهن است که در دو طرف ایستگاه به تدریج به هم می رسند . در فرودگاهها ، برج کنترل و باندهای پرواز بهترین معیار شناسایی هستند . در ابتدای هر باند پرواز شماره باند بر اساس گرای مغناطیسی آن نوشته می شود و پایانه اتوبوس های مسافربری نیز به وسیله وجود اتوبوس ها و توقف گاههای کامیون ها از روی وجود کامیون ها شناخته می شوند .

“تمامی محتوا مندرج در سایت متعلق به رسانه ریتم آهنگ می باشد و هرگونه کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است.”