ریتم آهنگ

“همه ما دورانی را که اساتید و هنرجویان برای دیدن محتوای درون صفحه نمایش مونوکروم ۱۲ اینچی کامپیوتر Atari ST دور آن جمع می‌شدند را به خاطر داریم.
چیزی که درون صفحه نمایش می‌دیدیم، یک Sequencer نرم‌افزاری قدرت‌مند بود که با استفاده از آن می‌توانستیم زمان‌بندی دقیقی در قطعات صوتی اعمال کنیم. استفاده از این Sequencer بسیار راحت بود و هدف از طراحی آن، سازگاری و تعامل با سخت‌افزارهای استودیویی بود. این Sequencer نرم‌افزاری، Cubase v1 نام داشت…
Cubase در واقع نسخه کامل شده و بهبودیافته پرچم‌دار قبلی کمپانی Steinberg یعنی Pro 24 به حساب می‌آمد و حالا به استانداردی برای طراحی و توسعه نرم‌افزارهای آهنگ‌سازی تبدیل شده بود و کمپانی‌های بزرگ برای تولید نرم‌افزارهای صوتی جدید، Cubase را به عنوان الگوی خود قرار می‌دهند.
در حقیقت اگر به ۳۰ سال گذشته یعنی سال ۱۹۸۹ برگردیم و Cubase v1 را با ورکستیشن‌های پیشرفته امروزی مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم که اکثر امکانات و ویژگی‌های ورکستیشن‌های امروزی، از Cubase v1 الهام گرفته شده‌اند.
این روزها علیرغم به‌روزرسانی‌های متعدد برای Cubase ، اما ساختار و ظاهر برنامه، بسیار به نسخه اولیه خود نزدیک است و هر کس با دیدن نسخه جدید، فورا به یاد نسخه اولیه آن یعنی Cubase v1 می‌افتد.”

همان‌طور که از عنوان مقاله بر می‌آید، در این مطلب می‌خواهیم به نقد و بررسی جدیدترین نسخه این ورکستیشن قدرت‌مند یعنی Cubase Pro 10 بپردازیم. با ما همراه باشید…

در ابتدا شاید بد نباشد این نرم‌افزار را بیشتر بشناسیم. پس در این قسمت، به بیان ویژگی‌های کلی این ورکستیشن پرداخته‌ایم.

نام نرم‌افزار: Cubase Pro 10
کمپانی سازنده: Steinberg
قیمت: ۴۸۰ پوند

ویژگی‌های کلی:

نسخه پرو: ۴۸۰ پوند | نسخه آرتیست: ۲۶۵ پوند | نسخه المنتز: ۸۵ پوند
امکان تغییر تنظیمات میکس با استفاده از قابلیت MixConsole
VariAudio 3 ویژگی‌های خلاقانه جدید و جریان کاری بهبودیافته
بهبود موتور صوتی
ابزارهای جدید برای مرتب‌سازی اصوات
بهبود پلاگین‌های Groove Agent SE و REVerence
آرشیو عظیمی از سمپل‌ها، لوپ‌ها و اصوات متنوع
افزودن امکاناتی برای تولید موسیقی مخصوص سیستم‌های واقعیت مجازی
افزودن پلاگین ARA و پشتیبانی از MPE
رابط کاربری تمیز، ساده، جذاب و کاملا قابل فهم

تعداد کم!

همان‌طور که از یک برنامه وزین و حرفه‌ای انتظار می‌رود، در طول این سال‌ها، به‌روزرسانی‌های متعددی برای Cubase عرضه شده است. تعداد این به‌روزرسانی‌ها تقریبا ۲۰ یا شاید بیشتر است اما نسخه ۱۰ این ورکستیشن را می‌توان کامل‌ترین به‌روزرسانی از زمان نسخه SX (که هسته اصلی برنامه با تغییرات بزرگی همراه بود) به حساب آورد.
مانند تمام نسخه‌های قبلی، نسخه ۱۰ هم با توجه به نیاز و بودجه کاربران، در نسخه‌های Pro ، Artist و Elements عرضه شده. ما در این مقاله به بیان ویژگی‌ها و امکانات نسخه Pro پرداخته‌ایم. این نسخه مخصوص را می‌توان کامل‌ترین نسخه Cubase دانست. در واقع با داشتن این نسخه، فرقی نمی‌کند که می‌خواهید صدابرداری کنید یا میکس و مسترینگ انجام دهید؛ چرا که تمام پلاگین‌ها و ویژگی‌های جدید Cubase در این نسخه برای شما فعال هستند. قیمت نسخه Pro ، حدودا ۴۸۰ پوند است. نسخه بعدی، Artist نام دارد. این نسخه را می‌توان چیزی بین نسخه Pro و Elements دانست. در این نسخه، اکثر ویژگی‌ها و پلاگین‌های نسخه Pro فعال هستند و تنها بعضی قابلیت‌ها و امکانات نرم‌افزاری غیر فعال شده‌اند. قیمت نسخه Artist ، حدودا ۲۶۵ پوند است. آخرین نسخه، Elements نام دارد. این نسخه بیشتر مورد توجه صدابرداران و کسانی که کارهای ابتدایی را با ورکستیشن انجام می‌دهند، قرار گرفت. نسخه Elements را می‌توان سبک‌ترین و ساده‌ترین نسخه نرم‌افزار Cubase به شمار آورد. همان‌طور که گفته شد، این نسخه بیشتر برای انجام کارهای معمولی و ساده مورد استفاده قرار می‌گیرد و طبیعتا کاربران آن، اغلب افراد تازه وارد و معمولی هستند. قیمت نسخه Elements هم حدودا ۸۵ پوند است. به هر حال اگر می‌خواهید اطلاعات کاملی در مورد تفاوت‌های هر نسخه به دست آورید، می‌توانید در قسمت مقایسه سایت Steinberg ، این ۳ نسخه را با هم مقایسه کرده و با توجه به نیازتان، مناسب‌ترین نسخه را خریداری نمائید.

ظاهر نو

وقتی برای اولین بار Cubase 10 Pro را اجرا می‌کنید، بیشترین چیزی که توجه شما را به خود جلب می‌کند، طراحی دوباره رابط کاربری این ورکستیشن است. البته ساختار کلی برنامه، مانند نسخه‌های قبلی، دست‌نخورده باقی مانده ولی تمام دکمه‌ها، ابزارها و… با توجه به زبان طراحی “Flat” که امروزه توسط طراحان نرم‌افزاری مورد استفاده قرار می‌گیرد، از نو طراحی شده‌اند.

Steinberg با طراحی Flat نسخه ۱۰ ، شجاعت زیادی به خرج داد. همیشه بین طراحان گرافیکی این اختلاف نظر وجود دارد که نرم‌افزارها باید طراحی Skeuomorphic داشته باشند؛ یعنی به دنیای واقعی نزدیک‌تر باشند. این بحث به‌ویژه در مورد نرم‌افزارهای صوتی، حساسیت و شدت بیشتری دارد و اکثر قریب به اتفاق طراحان گرافیکی بر این باورند که نرم‌افزارهای صوتی باید بر اساس اصول Skeuomorphic طراحی شوند. دلیل آن‌ها این است که اگر از طراحی Flat استفاده شود، کاربران نمی‌توانند با ورکستیشن‌ها آن‌طور که باید و شاید، ارتباط برقرار کنند و این روی تجربه و کار آن‌ها تأثیر منفی خواهد گذاشت. فارغ از این بحث‌های تخصصی، ما به عنوان یک موزیسین بر این باوریم که رابط کاربری جدید Cubase بسیار ساده‌تر، جذاب‌تر و حتی قابل‌فهم‌تر از تمام نسخه‌های قبلی‌ست.

در نسخه جدید Cubase هم مانند نسخه‌های جدید Logic Pro X ، تمام بخش‌های ورکستیشن به صورت Flat طراحی نشده‌اند. تصور کنید از این زبان طراحی در قسمت‌هایی مانند Track Inspector یا مثلا میکسر هم استفاده می‌شد! به نظر نمی‌رسد نتیجه، خوب و راضی کننده باشد. بخش‌هایی مانند میکسر یا کلیه Knob ها و اسلایدرها بهتر است به روش قبلی یعنی Skeuomorphic طراحی شوند تا حس کار با تجهیزات واقعی را به ما منتقل کنند. البته ممکن است خیلی از کاربران مثل ما با استفاده از زبان طراحی فلت در تمام بخش‌های ورکستیشن مشکلی نداشته باشند و حتی از آن استقبال کنند اما به طور کلی بهتر است این قسمت‌ها را بدون تغییر ظاهری رها کرده و تغییرات را بیشتر در صفحه اصلی نرم‌افزار اعمال کنیم.

بخش دیگری که تغییرات زیادی را در آن شاهد هستیم، تغییر ظاهری Channel Strip در پنجره Channel Settings است. در این نسخه، طراحی پنل‌های مربوط به پردازنده‌های صوتی مختلف، از نو انجام شده و علاوه بر این، اکنون می‌توان آن‌ها را به صورت مستقیم در تب Channel Strip ، تنظیم و مرتب نمود.

یکی از کارآمدترین تغییرات مربوط به رابط کاربری در Cubase 10 Pro مربوط به بهبود رنگ‌هاست. در این نسخه، رنگ‌ها شفاف‌تر و روشن‌تر هستند و این باعث می‌شود هنگام استفاده از آن‌ها، دقت و تمرکز بیشتری روی کارتان داشته باشید و بدانید که هر رنگ را برای کدام لاین/ساز انتخاب کرده‌اید.

تا این‌جا در مورد بهبودهای رابط کاربری صحبت کردیم اما این بدان معنا نیست که Cubase 10 فقط دارای رابط کاربری زیباتر است و به سایر بخش‌ها اهمیتی نداده! در این نسخه، ما شاهد بهبود موتور صوتی، به‌روزرسانی پلاگین‌ها، اضافه شدن طیف وسیعی از قابلیت‌های جدید و… نیز هستیم. نسخه Cubase 10 Pro حالا می‌تواند پروژه‌های شما را با دقت بیشتری ضبط و خروجی بگیرد. به بیان ساده‌تر، در این به‌روزرسانی بزرگ، Cubase 10 Pro می‌تواند با Sample Depth های گوناگون مثل ۲۴ بیت، ۳۲ بیت و حتی ۶۴ بیت کار کند.

البته پشتیبانی از Sample Depth های بالا، سخت‌افزار قوی هم می‌طلبد و اگر سخت‌افزار قوی داشته باشید می‌توانید تفاوت را حس کنید و بنابراین پروژه‌هایتان را کیفیت بیشتری تولید کنید. پس اگر سخت‌افزار خیلی قوی نداشته باشید، تفاوتی در استفاده از Sample Depth های بالا حس نخواهید کرد.

یکی از پیشرفت‌های بارز Cubase 10 Pro ، تقویت سیستم VariAudio است. این سیستم به شما این امکان را می‌دهد تا بتوانید زمان‌بندی، Pitch و سایر تنظیمات را روی اصوات مونوفونیک مانند وکال اعمال کنید. این سیستم مانند نسخه‌های قبلی، صدای ورودی را از نظر زمانی و Pitch ، آنالیز می‌کند و سپس با نمایش نتیجه آنالیز روی شکل موج‌ها به شما این امکان را می‌دهد تا بتوانید پارامترهای مربوطه را به شکلی دقیق و حرفه‌ای در بخش Editor تغییر دهید.

خوش‌بختانه در این نسخه، استفاده از سیستم VariAudio بسیار آسان‌تر از قبل شده. در Cubase 10 Pro با یک کلیک موس می‌توانید پارامترهای مورد نظرتان را تغییر دهید و دیگر نیازی نیست مانند نسخه‌های قبلی برای اعمال تنظیمات مختلف روی صدا، مدام نشان‌گر موس را تغییر دهید.
علاوه بر تغییر پارامترها روی شکل موج، شما همچنین می‌توانید آن‌ها را به کمک اسلایدرهای موجود در پنل تنظیمات VariAudio نیز تغییر دهید. در نسخه جدید، در این پنل، اسلایدری به نام Shift Formant افزوده شده که اگر از آن به شکل معمولی استفاده کنید، پارامترها را به شکلی طبیعی‌تر روی اصوات اعمال می‌کند و اگر بخواهید از این آن به عنوان افکت استفاده کنید، برعکس عمل کرده و این پارامترها را به شکلی غیرطبیعی روی صدای شما اعمال می‌کند. به هر حال در این نسخه، شاهد پیشرفت‌های بزرگ و چشمگیری در سیستم VariAudio هستیم.
یکی از قابلیت‌های جذابی که به تازگی به VariAudio اضافه شده آن است که حالا می‌توانید با فعال کردن حالت Step-Input ، پارامتر Pitch تمام سگمنت‌ها را با استفاده از نت‌های میدی تغییر دهید. در صورت فعال‌سازی حالت Static ، می‌توانید سگمنت به خصوصی را انتخاب کنید و سپس با استفاده از نت‌های میدی، Pitch سگمنت انتخاب شده را تغییر دهید. این قابلیت، واقعا پرکاربرد و بسیار کارآمد است.

مرتب‌سازی و تراز صوتی

یکی از ارزش‌مندترین قابلیت‌های کیوبیس، AudioWarp است. این قابلیت به‌ویژه هنگامی که از لاین‌های استک شده استفاده می‌کنید، به کمک شما می‌آید. با استفاده از AudioWarp می‌توانید با تغییر زمان‌بندی یک لاین به خصوص در استک، زمان‌بندی سایر لاین‌های موجود در آن استک را نیز تغییر دهید. این قابلیت، واقعا کاربردی است اما اگر تعداد استک‌های شما زیاد باشد، انجام آن، بسیار زمان‌بر است. Steinberg برای حل این معضل، ابزار قدرت‌مند تراز صوتی(Audio Alignment) را در Cubase 10 Pro اضافه کرده است.

این ابزار، قسمتی از صدای ورودی را به عنوان مرجع، آنالیز می‌کند و سپس طبق الگویی که به دست می‌آورد، صدا را بسیار دقیق Warp می‌کند. در تست‌های انجام شده توسط کاربران گوناگون، آن‌ها اذعان داشته‌اند که این ابزار، به شکلی باورنکردنی، دقیق و سریع عمل می‌کند.

البته این را هم در نظر داشته باشید که تعدادی از کاربران گزارش داده‌اند که این قابلیت روی صداهای وکال یا آواز خوب کار نمی‌کند و بدتر موجب به‌هم‌ریختگی می‌شود. به هر حال با توجه به سابقه درخشان Steinberg در برطرف کردن مشکلات نرم‌افزارهایش، می‌توان امید داشت که این ابزار هم در آینده‌ای نزدیک، پایدارتر شود و مشکلات جزئی آن برطرف گردد.

یکی از ساده‌ترین و در عین حال، بهترین ویژگی‌های اضافه شده به نسخه ۱۰ ، ویژگی جذاب Snapshots در قسمت MixConsole است. به لطف این ویژگی خارق‌العاده می‌توانید تنظیمات مورد علاقه خودتان را ذخیره کرده و در پروژه‌های بعدی، از همین تنظیمات، دوباره استفاده کنید. بگذارید کمی دقیق‌تر در مورد Snapshot ها صحبت کنیم. فرض کنید برای تولید هر پروژه‌ای، شما از تعدادی پلاگین مخصوص با پارامترهای متفاوت استفاده می‌کنید. به لطف ویژگی Snapshots دیگر لازم نیست برای هر پروژه جدید، این پلاگین‌ها را به پروژه اضافه کنید و پارامترهای آن را تغییر دهید. کافی‌ست پلاگین‌ها و پارامترهای تنظیم شده را در قالب یک Snapshot ذخیره کنید و نامی مناسب برای آن برگزینید. در صورت نیاز، شما حتی می‌توانید توضیحات کوتاهی نیز در مورد Snapshot ایجاد شده، درج کنید. در حقیقت شما یک‌بار Snapshot مورد نیازتان را ایجاد می‌کنید و هر بار که به آن نیاز داشتید، تنها با یک کلیک، تمام پلاگین‌ها و پارامترهای تنظیم شده را مورد استفاده قرار می‌دهید.

علاوه بر این‌ها، شما همچنین می‌توانید بخشی از تنظیمات یا EQ ها و… از Snapshot ایجاد شده را مورد استفاده مجدد قرار دهید. با وجود تمام مزایایی که Snapshot ها دارند، یک عیب بزرگ دارند و آن هم این که اگر شما Snapshot مربوط به ورودی که از کانال میکسر حذف شده را فراخوانی کنید، اطلاعات Automation مربوط به آن ورودی نیز حذف خواهند شد!

یکی دیگر از نکات شایان ذکر در مورد MixConsole این است که اکنون هر کانال می‌تواند میزان تأخیر پلاگین‌هایش را به صورت دقیق نمایش دهد. هر چند Cubase تأخیر را در پس‌زمینه مدیریت می‌کند، اما دانستن این میزان تأخیر به‌ویژه هنگام استفاده از افکت‌های جانبی، می‌تواند بسیار سودمند باشد و میزان فشار هر کانال روی سیستم شما را به خوبی نمایش دهد.

سازها و افکت‌ها

پلاگین‌هایی که Cubase به صورت مجزا در اختیار شما قرار می‌دهد، در طول تمام این سال‌ها از نظر تعداد و کیفیت، همچنان در حال رشد بوده‌اند. این پلاگین‌ها تقریبا تمام نیازهای امروزی موزیسین‌ها را برطرف می‌سازند. از Reverb و Delay گرفته تا افکت‌های مدولاسیون و… . اما این بار و در این نسخه، ما با یک پلاگین کاملا جدید روبه‌رو هستیم؛ پلاگین جادویی Distroyer.

این پلاگین جذاب با تولید Saturation/Overdrive ، گرما و غنای منحصر به فردی را روی صدای سازها و میکس کلی پروژه اعمال می‌کند. همان‌طور که از نام Distroyer بر می‌آید، این پلاگین شخصیت و لحن اصوات شما را به طور کلی دگرگون می‌سازد اما با این حال، با تنظیم و تغییر پارامترهای موجود در آن، می‌توانید میزان تأثیرگذاری آن روی اصوات را معین کنید. Distroyer به حدی قدرت‌مند است که حتی اگر از Overdrive شدید هم استفاده کنید، صدای خروجی شما بسیار گرم و دل‌نشین خواهد بود.

از این‌ها گذشته، علاوه بر معرفی و عرضه پلاگین‌های جدید، پلاگین‌های حرفه‌ای قدیمی هم به‌روزرسانی‌های بزرگی را دریافت کرده‌اند. به عنوان نمونه می‌توان به پلاگین توان‌مند REVerence اشاره کرد. این پلاگین فقط در Cubase 10 Pro در دسترس است و در این به‌روزرسانی، ما شاهد یک رابط کاربری جدید و جذاب هستیم. به لطف این رابط کاربری پیشرفته، می‌توانید به سرعت ایده‌های خلاقانه و ناب‌تان را عملی کنید.
متأسفانه در نسخه جدید، هیچ VST و ساز جدیدی اضافه نشده اما سمپل درام Groove Agent SE به نسخه ۵ به‌روز شده است. خوش‌بختانه در به‌روزرسانی جدید، جریان کاری بهبود چشم‌گیری یافته و همچنین پنجره پلاگین قابلیت تغییر اندازه(ReSize) دارد. اما مهم‌تر و بهتر از همه این‌ها، دو کیت بسیار با کیفیت به نام‌های The Kit و Beat Agent افزوده شده و با کمک الگوی همراهی این کیت‌ها، می‌توانید قطعات منحصر به فرد و خارق‌العاده‌ای را خلق کنید.

Cubase به واسطه کیفیت بی‌بدیلی که دارد، سطح انتظارات کاربرانش را بسیار بالا برده و اکنون وقتی این ورکستیشن به‌روزرسانی جدیدی را دریافت می‌کند، همه منتظر یک محصول بی‌عیب و نقص و درجه یک هستند. با توجه به این موضوع، به‌روزرسانی جدید واقعا بی‌نظیر است. ما در کیت درام The Kit شاهد سمپل‌های دقیق و باکیفیتِ ساز درام هستیم. شاید بتوان ادعا کرد که با بهره‌گیری از این سمپل‌ها، هیچ‌کس متوجه نمی‌شود که شما از درام آکوستیک استفاده کرده‌اید یا از سمپل‌های نرم‌افزاری درام