به سال ۱۹۹۵ بر می‌گردیم. در آن سال‌ها که استودیوهای معروف و حرفه‌ای مملو از کنسول‌های بزرگ و پیشرفته بودند و اکثر ما به واسطه ضبط‌کننده‌های مالتی‌ترک Alesis ADAT و Tascam DA-88 تازه با دنیای جذاب ضبط مالتی‌ترک دیجیتال آشنا شده بودیم، Steinberg نسخه اولیه WaveLab را منتشر کرد. هرچند این نرم‌افزار تنها توسط یک برنامه‌نویس به نام Philippe Goutier ساخته شده بود اما اولین نرم‌افزاری بود که ویرایش صدا را به‌طور کامل، با جزئیات بالا و به‌صورت تعاملی، امکان‌پذیر ساخته بود. به‌لطف WaveLab ، حالا دیگر استودیوهای نیمه‌حرفه‌ای و حتی خانگی می‌توانستند بدون مراجعه به استودیوهای بزرگ، حرفه‌ای و گران‌قیمت، خودشان موسیقی‌شان را ویرایش نمایند.
این نرم‌افزار از همان اول تمام امکانات مورد نیاز افراد حرفه‌ای و علاقه‌مندان به موسیقی را یک‌جا جمع کرده بود. برای نمونه، WaveLab روند کپی‌برداری از CD ها و ایجاد CD جدید را واقعا ساده کرده بود و همچنین از روش بسیار بسیار بهتری برای ویرایش و دستکاری سمپل‌های صوتی استفاده می‌کرد. در آن زمان، برای ویرایش سمپل‌های صوتی، باید دور سخت‌افزارهای بزرگ با یک LCD کوچک جمع می‌شدیم و منتظر می‌ماندیم تا بتوانیم سمپل‌ها را آن‌طور که می‌خواهیم، ویرایش کنیم.
یکی از مهم‌ترین دلایل محبوبیت WaveLab ، بهبود جریان کاری و امکانات و ابزارهای پیشرفته Broadcasting بود. فی‌الواقع WaveLab به کمک این قابلیت‌ها توانسته بود کنسول‌ها و سخت‌افزارهای بزرگ و حرفه‌ای قدیمی را به‌راحتی پشت سر بگذارد و از آن‌ها با سرعتی باورنکردنی، پیشی بگیرد. شاید باورش سخت باشد اما امکانات WaveLab تا حدی کامل و حرفه‌ای بودند که با گذشت زمان نسبتا کوتاهی، اغلب Broadcaster ها و افراد فعال در این صنعت، سخت‌افزارهای قدیمی را کنار گذاشته و به استفاده از نرم‌افزار کمپانی Steinberg روی آوردند.
از آن سال‌ها تا همین امروز، WaveLab همواره یکی از نرم‌افزارهای اصلی و حیاتی کمپانی Steinberg به حساب می‌آید و این کمپانی هر ساله به‌روزرسانی‌های بزرگ و منظمی را برای این .رکستیشن محبوب عرضه می‌کند. اخیرا جدیدترین نسخه این WaveLab (نسخه دهم) ، به همراه برادرانش یعنی Cubase و Nuendo منتشر شده و علاوه بر بهبودهای نرم‌افزاری، امکانات جدید و هیجان‌انگیزی نیز به آن اضافه شده است.
همان‌طور که از عنوان مقاله بر می‌آید، در این قسمت از “نقد و بررسی نرم‌افزارها” به سراغ WaveLab 10 رفته‌ایم و می‌خواهیم بیشتر با این ورکستیشن پیشرفته آشنا شویم. همراه‌مان باشید…
در ابتدا شاید بهتر باشد این نرم‌افزار را بیشتر بشناسیم. بنابراین در این قسمت، ویژگی‌های کلی WaveLab 10 را عنوان کرده‌ایم.
نام نرم‌افزار: WaveLab 10
کمپانی سازنده: Steinberg
قیمت: ۴۱۱ پوند
ویژگی‌های کلی:
شروع آپدیت‌ها از ۸۵ پوند به بالا
ورکستیشنی به تمام معنا مخصوص مسترینگ، صداسازی و…
پلاگین‌های اختصاصی و منحصر به فرد مسترینگ
امکان استفاده از سخت‌افزارهای خارجی در زنجیره افکت‌ها(Effects Chain)
اضافه شدن ۲ نوع ترک جدید به نام‌های ویدئو و رفرنس
بهینه شدن برای ویرایش و پردازش صوت
امکان پردازش و رندر ورودی‌های چندکاناله
بهبود ابزار History
امکان اتصال و ارتباط با سایر ابزارها و نرم‌افزارهای ویرایش صدا
تولد دوباره WaveLab
WaveLab با داشتن پنجره‌های ابزار قابل داک و متغیر در دورتادور صفحه اصلی(محل نمایش لاین‌ها) ، ظاهر استاندارد و همیشگی‌اش را حفظ کرده. اولین ویژگی جدیدی که در این نسخه خودش را به‌وضوح نشان می‌دهد، Montage Inspector است که جایگزین Effect Tool نسخه قبلی شده. شاید برایتان سوال پیش آمده باشد که Montage دقیقا چیست؟ Montage در واقع نامی‌ست که WaveLab روی مجموعه‌ها و آلبوم‌های صوتی گذاشته و آن‌ها را با این نام می‌شناسد. ابزار جدید با کنترل یکپارچه ولوم کلیپ، Montage و ترکِ پلاگین‌ها و قرار دادن همه آن‌ها در یک کنترل پنل واحد، به‌راحتی در همان بخشی که Master Section قرار دارد، قرار گرفته.
علاوه بر Inspector ، بخش Audio Montage یا همان Montage هم بهبودهای چشم‌گیری داشته. به عنوان مثال، طراحی هدرِ ترک‌ها کاملا تغییر کرده و حالا با طراحی جدید، شما می‌توانید سایز ترک‌ها را به‌صورت آزادانه و هوش‌مند تغییر دهید. افزون بر این، ۲ «نوع» ترک جدید به نام‌های ویدئو و رفرنس نیز اضافه شده‌اند.
همان‌طور که از نام ترک‌های رفرنس بر می‌آید، محتوای موجود در این ترک‌ها به‌عنوان رفرنس در نظر گرفته می‌شود. بنابراین با استفاده از این ترک‌ها می‌توانید یک صدای رفرنس داشته باشید و پروژه خودتان را با آن مقایسه کنید. عمل مقایسه را با یک لاین معمولی هم می‌توان انجام داد اما مزیت لاین‌های رفرنس، سرعت بالا و عدم تأخیر در سوئیچ بین صدای اصلی و رفرنس است. به عبارت دیگر، با استفاده از این «نوع» لاین‌ها، بدون کوچک‌ترین تأخیر می‌توان صدای پروژه خودمان و فایل رفرنس را بشنویم و کارهای لازم برای رسیدن به فایل رفرنس را انجام دهیم. البته قابلیت‌های لاین رفرنس به همین‌جا ختم نمی‌شود و خوش‌بختانه Steinberg امکانات روتینگ فراوانی را به این لاین‌ها افزوده. حالا دیگر با استفاده از این لاین‌ها می‌توانید صدای لاین رفرنس را مستقیما به خروجی کارت صدا ارسال نمائید.
در حالی‌که تمام ورکستیشن‌های بازار و حتی Cubase و Nuendo هم به لاین‌های ویدئویی مجهز شده بودند، WaveLab هنوز هم از این لاین‌های پرکاربرد و سودمند بی‌بهره مانده بود تا این‌که بالاخره در نسخه دهم، این لاین‌ها به WaveLab هم افزوده شدند. با استفاده از این لاین‌ها می‌توانید فایل‌های ویدئویی‌تان را به محیط ورکستیشن بیاورید و از افکت‌ها و ابزارهای صوتی پیشرفته آن برای ویرایش صدای ویدئوها بهره ببرید.
یکی دیگر از موارد تازه اضافه شده به ویرایش‌گر Montage ، امکان ضبط، رندر و اعمال افکت روی «اصوات» زنده ورودی است. خوش‌بختانه WaveLab محدودیتی در “تعداد” اصوات زنده ندارد و توانایی آن در هندل اجراهای زنده، مستقیما به کارت صدا و قدرت کامپیوترتان بستگی دارد. بگذارید این قابلیت را با ذکر یک مثال توضیح دهیم. معمولا پادکسترها ابتدا صدای خام را ضبط کرده و سپس افکت‌های لازم را روی آن اعمال می‌کنند. این کار می‌تواند واقعا زمان‌بر باشد اما به لطف قابلیت جدید WaveLab ، دیگر نیازی به طی کردن مرحله Post Production نیست. فی‌الواقع زین‌پس هنگام اجرای زنده پادکست می‌توانید اصوات را ضبط کرده و به‌صورت Real-Time و هم‌زمان، صدا را رندر گرفته و افکت‌های لازم را روی آن اعمال نمائید. با انجام این کار، می‌توانید در وقت‌تان صرفه‌جویی زیادی کنید. به برکت این قابلیت کم‌نظیر، دیگر برای ضبط، رندر و اعمال افکت روی اجراهای زنده، نیازی به سخت‌افزارهای بزرگ و گران‌قیمت نیست.
در نسخه‌های قبلی WaveLab ، تغییراتی که در ویرایش‌گر Montage ایجاد می‌کردیم، از بین نمی‌رفتند اما تغییراتی که در ویرایش‌گر Audio ایجاد می‌کردیم، از بین می‌رفتند. اکنون با اضافه شدن قابلیت ویرایش داخلی(Inline Editing) به ویرایش‌گر Montage ، تغییرات صورت‌گرفته در ویرایش‌گر Audio در قالب یک فایل جدید ذخیره شده و سپس با کلیپ مربوطه در ویرایش‌گر Montage جایگزین می‌شود. خوش‌بختانه حالا با بهبود نرم‌افزاری و به‌روزرسانی History ، این ابزار می‌تواند به همان خوبی که با ویرایش‌گر Montage کار می‌کرد، با ویرایش‌گر Audio کار خواهد کرد. در حقیقت Steinberg با این به‌روزرسانی، نقاط ضعف و تفاوت‌هایی که بین ویرایش‌گر Audio و Montage وجود داشت را تا حدودی جبران کرد.
Inline Editing ویرایش‌گر Montage ، همچنین از ویرایش‌گرهای خارجی هم پشتیبانی می‌کند. در این به‌روزرسانی، شما می‌توانید حداکثر ۵ ویرایش‌گر خارجی را به WaveLab اضافه کرده و اصوات را بدون کوچک‌ترین تأخیر، بین ویرایش‌گرهای داخلی و خارجی جابه‌جا کنید.
این به‌روزرسانی را می‌توان بزرگ‌ترین به‌روزرسانی تاریخ WaveLab دانست. Steinberg بعضی امکانات اساسی و ضروری را خیلی دیر به این ورکستیشن اضافه کرد اما اگر بخواهیم صادقانه بگوئیم، این امکانات، واقعا کامل و بر اساس استانداردهای روز صنعت موسیقی عمل می‌کنند. البته ناگفته نماند که حتی قوی‌ترین، پیشرفته‌ترین و گران‌ترین ورکستیشن هم بالاخره محدودیت‌هایی دارد. در نتیجه WaveLab هم از این قاعده کلی، مستثنی نیست. پس شاید بعضی نیازهای شما فراتر از قابلیت‌ها و توانایی‌های آن باشد.
در چنین مواقعی، می‌توانید اصوات را به نرم‌افزار و محیط ویرایش دیگری مانند SpectraLayers بفرستید و پس از اعمال افکت‌ها و تغییرات لازم، آن‌ها را مجددا به محیط ویرایش‌گر Montage بازگردانید. لازم به ذکر است که اصوات ویرایش شده، جایگزین نسخه اصلی می‌شوند. بعد از تمام این تغییرات، نوبتی هم که باشد، نوبت قدرت‌نمایی ابزار به‌روزشده History است. به لطف به‌روزرسانی اخیر، اکنون این ابزار می‌تواند اصوات ویرایش‌شده در ویرایش‌گرهای خارجی را نیز به حالت اول خود برگرداند! باورنکردنی است.
بهبود پلاگین‌ها
نسخه‌های قبلی WaveLab سازگاری خیلی خوبی با پلاگین‌های شخص ثالث(پلاگین‌هایی که توسط کمپانی‌هایی غیر از Steinberg ساخته شده‌اند) نداشتند. خوش‌بختانه Steinberg این مشکل را در نسخه دهم برطرف کرده. بنابراین Slot های مربوط به پلاگین‌های این ورکستیشن حالا دیگر علاوه بر پلاگین‌های داخلی WaveLab می‌توانند به‌خوبی از پلاگین‌های شخص ثالث نیز پشتیبانی نمایند. در نسخه دهم، ۳ تا از بهترین پلاگین‌ها و پردازنده‌های صوتی Steinberg که قبلا فقط در Cubase و Nuendo در دسترس بودند نیز اضافه شده‌اند:
- Frequency : یک اکولایزر ۸ بانده کاملا پارامتریک و بسیار انعطاف‌پذیر که به‌خوبی از حالت‌هایی نظیر پردازش صوتی Mid-Side و Phase پشتیبانی می‌کند.
- REVelation : یک پلاگین Reverb درجه یک که بر اساس سخت‌افزارهای کلاسیک Lexicon و AMS طراحی شده است.
- Magneto 2 : این پلاگین بسیار تلاش می‌کند تا کمپرشن و ستوریشن تجهیزات آنالوگ قدیمی را شبیه‌سازی کند.
بهترین خبر در مورد پلاگین‌ها، پشتیبانی WaveLab از پلاگین‌های خارجی است. در به‌روزرسانی اخیر، تنظیمات مربوط به آن در بخش تنظیمات I/O ورکستیشن قرار داده شده‌اند. اکنون با استفاده از این قابلیت بی‌نظیر، به‌راحتی می‌توان زنجیره‌ای از افکت‌ها و سخت‌افزارهای خارجی را به مسیر پردازش سیگنال داخل نرم‌افزار اضافه کرد. شاید توضیح و تصورش سخت باشد اما سهولت کار با آن دقیقا مانند کار با پلاگین‌ها و افکت‌های نرم‌افزاری است. امروزه اغلب استودیوهای مسترینگ، از کمپرسورهای پیشرفته سخت‌افزاری برای کمپرس صدا استفاده می‌کنند و ادغام این سخت‌افزارها با WaveLab می‌تواند واقعا جذاب و هیجان‌انگیز باشد.
به طور کلی، ضبط، میکس و مسترینگ موسیقی به روش دیجیتالی، بسیار آسان‌تر از روش آنالوگ است اما دنیای دیجیتال با تمام مزایا و قابلیت‌های منحصر به فردش، هنوز هم فاقد گرما و شخصیت صوتی سخت‌افزارهای آنالوگ است. در نتیجه این روزها بسیاری از موزیسین‌ها ترجیح می‌دهند در کنار نرم‌افزارهای پیشرفته، از سخت‌افزارهای آنالوگ قدیمی برای افزودن رنگ و گرمای صوتی به موسیقی‌شان استفاده کنند.
به هر حال همه ما نیک می‌دانیم که گذراندن سیگنال از بین سخت‌افزارهای آنالوگ، بهترین راه برای افزودن گرما، رنگ و شخصیت صوتی این سخت‌افزارها به موسیقی و همچنین بهره‌مندی از مزایای ضبط دیجیتال است. فی‌الواقع Steinberg با به‌روزرسانی WaveLab ، انجام این کار را بسیار راحت و آسان ساخته. اکنون دست شما در انتخاب و گذراندن سیگنال صوتی از بین انواع سخت‌افزارهای آنالوگ پیشرفته و کلاسیک، کاملا باز است.
تثبیت جایگاه
از ویژگی‌های جدید و قابلیت‌های اضافه شده که بگذریم، WaveLab در آخرین به‌روزرسانی‌اش، بزرگ‌ترین پیشرفت‌های ممکن را تجربه کرد. از جمله این پیشرفت‌ها می‌توان به بهبود پیش‌نمایش فایل‌ها در مرورگر فایل، نظارت و نمایش عملکرد کلی سیستم در نوار Transport ، بهبود لیست مارکرها و امکان افزودن مارکرهای جدید از طریق فایل‌های XML اشاره نمود. هرچند تغییرات و بهبودهای رابط کاربری هم خوشایند هستند اما به هر حال وقتی WaveLab را با ورکستیشن‌های متوسط و ضعیف‌تر مقایسه می‌کنیم، متوجه منحصربه‌فرد بودن طرح و نمای کلی و ظاهر آیکون‌های آن می‌شویم.
خوش‌بختانه WaveLab به گونه‌ای طراحی شده که کلیه کاربران [به‌ویژه کسانی که قبلا با سایر ورکستیشن‌ها کار کرده‌اند] در مدت زمان کوتاهی می‌توانند نحوه کار با آن را فرا گیرند. این ورکستیشن یکی از بهترین نرم‌افزارهای ویرایش صوت به حساب می‌آید. بنابراین شاید بتوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین قابلیت اضافه شده به نسخه جدید را همین رابط کاربری «آموزنده» دانست. فی‌الواقع بهبود قابلیت‌های فعلی و ارائه ویژگی‌های جدید و کم‌نظیر، جایگاه WaveLab را به‌عنوان یکی از بهترین نرم‌افزارهای مسترینگ موسیقی تثبیت کرده‌اند.
آیا واقعا به WaveLab 10 نیاز دارید؟
با همه ویژگی‌های خوبی که WaveLab 10 دارد، به هر حال این نرم‌افزار نمی‌تواند جایگزین ورکستیشن اصلی‌تان شود. البته این بدان معنا نیست که ما با یک نرم‌افزار ساده و معمولی روبه‌رو هستیم. به عبارت دیگر، WaveLab 10 را می‌توان ابزاری مابین ورکستیشن‌های قدرت‌مند و ویرایش‌گرهای صوتی معمولی دانست. با این حال، این نرم‌افزار تمام ابزارهای لازم برای آهنگ‌سازی، فضاسازی صوتی، ویرایش صوت و حتی مسترینگ را در خودش جای داده. Steinberg در توسعه WaveLab ، تمرکزش روی طراحی و ارائه ویژگی‌ها و قابلیت‌هایی بوده که معمولا در ورکستیشن‌ها پیدا نمی‌شود. امکاناتی از قبیل پردازش Mid-Side ، امپلیتیود غنی و گسترده، سیستم اندازه‌گیری(Metering) بلندی و گستره صوتی، ذخیره پروژه در فرمت‌های مختلف و… . یکی از جذاب‌ترین کارهایی که WaveLab می‌تواند انجام دهد، خروجی مستقیم مستر پروژه روی CD یا ذخیره آن در قالب فایل DDP است.
این همان سازوکاری است که توسط دستگاه‌های کپی CD انجام می‌شود. از همه این‌ها که بگذریم، اگر بودجه محدودی دارید و یا تمام قابلیت‌های این ورکستیشن به کارتان نمی‌آید، می‌توانید از نسخه Elements استفاده نمائید. این نسخه، ارزان‌تر است؛ بنابراین بعضی از ویژگی‌های نسخه پرو در نسخه Elements غیرقابل‌دسترس‌اند.
ورکستیشن‌های جایگزین
TC Electronic Finalizer با قیمت ۱۹۹ دلار
Finalizer یکی از محبوب‌ترین و تأثیرگذارترین پلاگین‌های مسترینگ بازار موسیقی به حساب می‌آید. کمپانی TC Electronic تمام ابزارها، پردازنده‌ها و الگوریتم‌های پایه سخت‌افزارهایش را در قالب یک نرم‌افزار مجزا به همین نام در دسترس عموم قرار داده.
iZotope Ozone 9 Advanced با قیمت ۳۹۹ دلار
Ozone 9 آخرین و جدیدترین پلاگین مسترینگ کمپانی iZotope است. این پلاگین را می‌توان خاص‌ترین پلاگین مسترینگ جهان دانست. دلیل آن‌که این‌گونه از Ozone 9 یاد می‌کنیم، مجهز بودن این پلاگین به یک دستیار هوش مصنوعی است. Ozone 9 با آنالیز قطعات صوتی و همچنین تجزیه و تحلیل سبک و سلیقه مسترینگ شما، تنظیماتی را پیشنهاد می‌دهد. علاوه بر این، این پلاگین می‌تواند سازها و ادوات موسیقی به کار رفته در یک قطعه را شناسایی کرده و ولوم هر ساز را به‌طور جداگانه ویرایش کند.
