• صفحه نخست
• درباره کتاب شعر تر از باد نوشته پری‌ناز سعیدی

از دهه 40 تا به امروز، «بحران» توصیفی جدایی ناپذیر از شعر فارسی بوده است. شعر از نگاه مخاطب عام و حتی خاص ادبیات، کوچه ای است که پایانی برای آن در نظر گرفته نمی شود - به این کوچه از منظر زیبایی شناسی نگاه نکنید، بلکه آن را کنایه آمیز ببینید; از یک کار دشوار که راه حلی ندارد -
به هر دلیلی در این مختصر فرصت پرداختن به آنها نیست.
مثل همیشه باید بگذریم (از همدیگر نمی گذریم؛ همه اتفاقاتی که برایمان می افتد با هم می گذریم). حیف که بسیاری ادبیات را فرصتی برای تسویه حساب شخصی یافته اند.
حتما می پرسید پیشنهاد شما چیست؟ من می گویم بی تفاوت نباشیم، همین.
«بیشتر از باد» اولین مجموعه شعر پریناز سعیدی است که در دو کتاب منتشر شده است. یک: رگباران (شامل 23 شعر سپید) و دو: بهبند (شامل 22 شعر کوتاه) توسط نشر شانی در چاپ اول با شمارگان 1000 نسخه در سال 1377 منتشر شده است و امیدوارم مقدمه ای باشد برای کتاب های بعدی که خواهیم داشت. از این شاعر بخوانید
ابتدا مجموعه را نام می برم. مرطوب یک تناقض خشک است و از طرف دیگر پسوند تفصیلی است. اگرچه نام مجموعه بر مورد اول دلالت دارد، اما طراحی جلد کتاب دومی را تداعی می کند.
شاید این انتظار از شاعری از کتاب اول سخت گیرانه باشد، اما در مواجهه با مجموعه های شعر، علاوه بر نگاه اساسی مخاطب/ منتقد به کل شعر، نگاه شاعرانه را نیز باید به عنوان نگاهی کلی در نظر گرفت. ; به عنوان مثال، آیا یک بیانیه جدید; با سلیقه های دیگر همخوانی دارد و پیشنهادات احتمالی شاعر برای شعر چیست؟ و…
از آنجایی که در این مجموعه مشخصه ای که به امضای شاعر تبدیل شده، به چشم نمی خورد، به ذکر نکاتی درباره مجموعه بسنده می کنم.
دفتر اول: طوفان باران
با مشخصاتی به نام دفتر دوم; بهبند، پیش بینی این است که رگبار روزمرگی های چریکی و جنگی که در شعر 5 می گذرد، در شعرهای دیگر هم جاری شود، اما اصلاً اینطور نیست. یعنی من معتقدم فضای شعرهای دفتر اول برخلاف آن چیزی است که با توجه به نام کتاب از آنها انتظار می رود.
ابتدا باید به این نکته اشاره کنم که خوشبختانه سعیدی بر خلاف معاصران خود در دام رمانتیسم در دام رمانتیسم نیفتاده است و جای بسی خوشحالی است وگرنه برای مخاطب جدی امکان پذیر نبود. برای خواندن شعر
برخی از عناصر شعر (نه عناصر شعری) بسامد بالایی دارند و چون ساختار شعر دیگر کارکردی به آنها نمی دهد که منجر به دگرگونی آنها شود. چون قابل پیش بینی می شوند لذت خواندن شعر را کم می کنند. برخی از این عناصر عبارتند از: باد، ابر، برگ، درخت، پرده، پنجره، صدا، پیراهن، سبز، شهر. در عین حال، اشعار به دلیل ظرافت و حساسیت درونی اغلب عناصر فوق، پتانسیل بالایی برای همراهی مخاطب عام دارند. سوال این است که آیا این برای مخاطبان حرفه ادبی کافی است؟
در مواردی به نظر می رسد که شاعر نه تنها از استفاده از موسیقی و ریتم در شعر غافل بوده، بلکه گاه به آن توجه کافی نداشته است; مثلاً قسمتی از شعر 2 را در نظر بگیرید که سطرهای آخر ریتم ناگهان بیهوده می شود و در سطر آخر همان ریتم حفظ نمی شود: صدای ناگهانی درد / دو کبوتر سفید / نشستن روی پیراهن من!
در برخی از اشعار به نظر می رسد که شاعر در پیشبرد شعر به سوی مقاصد خود ناموفق است. ناکامی نویسنده در پیشبرد روایت به حدی که مخاطب را به این فکر کند که شعر از ترکیب ضعیفی برخوردار است. حالت مبهم عنصر «کفش» و به ویژه «دکمه» در شعر 4 در این دسته قرار می گیرد.
در برخی موارد، مانند شعر 15، شاعر به دنبال برقراری روابط ماتریسی است; یعنی شاعر به دنبال این است که عناصر و روابط آنها ضمن ایجاد ساختار، در شعر ما بها داده شود و متأسفانه در این میان اصلاً موفق نیست.
تلاش برای ایجاد ساختار؛ به عبارت دیگر، بازی با عناصر در برخی از اشعار اعتبار لازم را به دست نمی آورد، زیرا درایت شاعر در بازگشت به عناصر اساسی شعر و تلاش برای بستن قالب شعر برای اعلام پایان، سهل انگاری است; اینها را در شعر 10 و 16 جستجو کنید.
شاعر در اشعاری مانند شعر 5 و 23 موفق است; شاید بارزترین دلیل این باشد که مخاطب از سیر منطقی اشعار متقاعد می شود.
۲۳-
حالا که برگشتی
قبل از تنظیم چنگ سوم
و رهبران جهان
بهانه ای برای خونریزی پیدا کنید
منو ببوس
این بار می ترسم
بگذار مرز از آغوش ما عبور کند
در حالی که فضای اشعار مذکور با نام دفتر اول; طوفان باران نیز بسیار نزدیک است.
چشمانم را می بندم
زندگی پشت پلک هایم جریان دارد…
دفتر دوم: بهبند
همانطور که گفته شد، این کتاب شامل 22 شعر کوتاه از پریناز سعیدی است که بدیهی است در ازای یک فرم رسمی مختصر فضا، جای کمی برای شعر داشته باشد. شاعر در این اشعار یا با اشاره و ایجاد موقعیتی خاص به دنبال ارجاع به قالبی خاص است (شعر 14 و 22) یا به صورت متناقض (2 و 3). در عین حال، در شعر نوزدهم و بیستم، زنانگی (با نگاهی به نقد جایگاه اجتماعی زنان) عنصری برجسته است. اشعار 2، 12 و 17 با توجه به نگاه شاعر به عنوان عنصر غالب و همچنین برجستگی شعر، از اشعار موفق این کتاب به شمار می روند، ضمن اینکه شباهت فضای آنها با نام دفتر دوم را می توان از موارد اضافی دانست. امتیاز برای آنها
حرکت آنها طبیعی است
آنها زندگی را ترجیح می دهند
وقتی از بالای برج به مردم نگاه می کنم.

“تمامی محتوا مندرج در سایت متعلق به رسانه ریتم آهنگ می باشد و هرگونه کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است.”