• صفحه نخست
• موسیقی کوتو در ژاپن

فرهنگ غنی موسیقی ژاپن دربرگیرنده موسیقی عامیانه و نیز سنت موسیقی اصیل این کشور می باشد، که پیشینه‌ای افزون بر 1000 سال دارد. موسیقی سنتی ژاپن شامل آثار مذهبی و غیرمذهبی، موسیقی نمایش، موسیقی آوازی و سازی و نیز قطعه‌های ارکستری، مجلسی و تکنوازانه است و در آن سبک‌ها، فرم‌ها، سازها و تکنیک‌های موسیقائی بسیار متنوعی به‌کار گرفته می‌شوند. در ادامه برخی از ویژگی‌های شاخص این موسیقی بررسی خواهد شد و این بررسی را با توجه به موسیقی ساخته شده برای کوتو (Koto) سازی ‌زهی - زخمه‌ای که نقش آن در موسیقی ژاپن در خور قیاس با نقش پیانو در موسیقی غربی است، انجام می‌دهیم.

کوتو دارای سیزده سیم - از ابریشم یا نایلون - است که بر یک جعبهٔ تو خالی تشدید صدا با درازای تقریبی 180 سانتیمتر کشیده شده‌اند. هر سیم، پُلی‌ جابه‌جا شونده داراد. نوازنده، سیم‌های سیزده‌گانهٔ ساز را با‌ جابه‌جا کردن پُل‌های هر کدام از آنها کوک می‌کند.

سیم‌های کوتو با مضرابی از جنس عاج که بر انگشتان شست، اشاره و میانی دست راست پوشانده می‌شود، نواخته می‌شوند. همچنین ممکن است که با مضراب بر سیم‌ها ضربه زد با آنها را خراشید تا رنگ‌ها و جلوه‌های موسیقائی متنوعی پدید آیند. خزش روی سیم (مشابه گلیساندوی سازهای زهی غربی) و نواختن مضراب‌های ریز و تند بر یک سیم (مانند ترمولو) دو تکنیکی هستند که با دست راست در نواختن این ساز معمول‌ هستند.

کوتو فقط محدود به صداهائی نیست که با زخمه‌ زدن بر سیم‌های دست‌باز پدید می‌آیند. نوازندهٔ ممکن است با فشردن قسمتی از سیم که در سمت چپ پُل متحرک قرار گرفته، صدای سیم را زیرتر کند - به‌طور معمول به‌اندازهٔ نیم یا یک پرده. فشردن دست چپ بر سیم‌ها در پدید آوردن زیر و بم‌های تزئینی و صداهای گرفته و محزون نیز به‌کار می‌رود.

پیشینه تاریخی

کوتو نیز مانند بودیسم، چاپ با کلیشهٔ چوبی و بسیاری موارد دیگر در فرهنگ ژاپنی، نخست از چین به ژاپن آمد. این ساز در سال‌های 650 تا 750 میلادی با موسیقیدانان چینی و کره‌ای که برای نواختن در ارکستر دربار به این کشور آمدند، ژاپن وارد شد. کوتو در موسیقی درباری ژاپن (گاگاکو)، که یکی از کهن‌ترین موسیقی‌های ارکستری جهان است، به‌کار گرفته شد. با آغاز سدهٔ دهم از کوتو به‌عنوان ساز تکنواز نیز توسط اشراف درباری استفاده می‌شد. قدیمی‌ترین نمونهٔ برجامانده برای تکنوازی کوتو مربوط به سدهٔ شانزدهم است. این موسیقی که کیفیتی آینی دارد و به همین سبب بیشتر در معبدها شنیده می‌شده است، فقط توسط راهبان بودائی، آموزگاران کنفوسیوسی و اشراف نواخته می‌شد.

شاهکارهای موسیقی سنتی کوتو اغلب در دورهٔ اِدو (Edo)، (سال 1868 - 1615)، دورهٔ استقرار پایتخت ژاپن در اِدو (توکیوی امروزی)، ساخته شده‌اند. در این دوره، ژاپن خود را از تماس با فرهنگ‌های بیگانه محفوظ داشت. با این همه، بازرگانان که به‌ گونه‌ای فزایندهٔ ثروتمندتر می‌شدند محرک پیشرفت‌هائی در هنر شدند که چاپ رنگی با کلیشهٔ چوبی و تئاتر کابوکی (Kabuki)، گونه‌ای نمایش که ایفاء نقش را با موسیقی درخشان و رقص می‌آمیزد، از آن جمله هستند.

در اوایل دورهٔ اِدو، موسیقی کوتو به‌جای استفاده در آیین‌های مذهبی برای سرگرمی به‌کار گرفته شد. این موسیقی نه توسط آموزگاران و کاهنان که توسط موسیقیدانان نابینای حرفه‌ای ساخته می‌شد. این موسیقیدانان نابینا وابستهٔ انجمنی بودند که حافظ منافع حرفه‌ای و اقتصادی آنان بود. این انجمن به اعضایش رتبه‌هائی نیز اعطا می‌کرد که برترین آنها ربتهٔ کِنگیو (Kengyō) یا استاد کوتو بود. استادان کوتو با تدریس به بانوان خانواده‌های ثروتمند گذران می‌کردند. موسیقیدانان نابینا، یاتسوهاشی کنگیو (سال 1685- 1914) بنیان‌‌گذار موسیقی کوتوی نو شناخته می‌شود.

کوتو به‌صورت تکنواز با جفت، برای همراهی آواز و همراه یک یا چند ساز دیگر (با یا بدون آواز) به‌کار می‌رود. یکی از گروه‌های مهم همنواز مجلسی از کوتو، آوازخوان، شاکوهاچی(shakuhachi) (فلوتی ته‌باز از جنس بامبو با پنج سوراخ) و شامیسِن (shamisen)، (سازی زخمه‌ای دارای سه سیم که سامیسِن نیز نامیده می‌شود) تشکیل می‌یابد.

مهم‌ترین گونهٔ موسیقی برای تکنوازی کوتو شکلی از تم و واریاسیون معروف به دانمونو (danmono) است. تم در بخش آغازین (دان) ارائه می‌شود و سپس در بخش‌های بعد، که تمپوهائی تندتر و تندتر دارند، دگرگونی می‌یابد. در میان عبارت‌های تم اصلی، مواد ملودیک جدیدی نیز گنجانده می‌شود. هر بخش (به استثناء بخش اول که 108ضرب دارد) شامل 104 ضرب با وزن دوتائی است. قطعه‌های دانمونو طی سده‌های هفدهم و هجدهم ساخته شده‌اند. مشهورترین قطعه از اینگونه، قطعهٔ روکودان (Rokudan)، (شش بخشی) است که به یاتسوهاشی کنگیو نسبت داده می‌شود. پس از سدهٔ نوزدهم، این قطعه‌های تکنوازانه اغلب برای دو کوتو یا سازهائی دیگری مانند شامیسن و شاکوهاچی تنظیم شده‌اند.

گودان - گینوتا (Godan - Ginuta)، ساختهٔ میتسوزاکی کنگیو (Mitsuzaki Kengyō)، (سال 1853- ؟) یکی از قدیمی‌ترین و نیز درخشان‌ترین قطعه‌های شناخته شده برای دو کوتو است. همانگونه که از عنوان قطعه برمی‌آید، این اثر از پنج‌ بخش ساخته شده است (گودان به معنای پنج‌بخشی است) و صدای کوبیدن پارچه را بر تخته‌ای چوبی موسوم به گینوتا (کینوتا) تداعی می‌کند. زنان ژاپنی، روزگاری از گینوتا برای شستن و نرم کردن لباس در پاییز استفاده می‌کردند و به همین سبب قطعهٔ گودان - گینوتا با این فصل مناسبت دارد.

“تمامی محتوا مندرج در سایت متعلق به رسانه ریتم آهنگ می باشد و هرگونه کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است.”