کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دارای گستردهترین شبکهٔ کتابخانه های کودکان و نوجوانان است و همچنین از برجستهترین تولیدکنندگان و ناشران کتابهای کودکان و نوجوانان در ایران بهشمار میرود. کانون همچنین تهیهکنندهٔ فیلم و سایر فراوردههای فرهنگی برای کودکان و نوجوانان هم بوده است.
کانون پرورش فکری کودک و نوجوان پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، بهعنوان شرکت دولتی و وابسته به وزارت آموزش و پرورش ایران به فعالیت خود ادامه میدهد.
کانون، امروزه بیش از ۱۰۰۰ مرکز فرهنگی ثابت، سیار شهری، سیار روستایی و پستی در سراسر ایران داشته و با ارائه فعالیتهای فرهنگی، هنری با مخاطبان کودک و نوجوان خود ارتباطی چهره به چهره و نزدیک برقرار میکند. انتشار ۱۴۰ عنوان کتاب با شمارگانی بیش از ۳ میلیون جلد در سال، تولید هزاران دقیقه فیلمهای کوتاه، بلند، زنده، مستند و پویانمایی، تولید دهها عنوان نوار موسیقی، نمایش عروسکی، سرگرمیهای سازنده، اسباببازی و نرمافزارهای آموزشی رایانهای از آن جمله بهشمار میروند. کانون زبان ایران نیز پس از انقلاب به عنوان یکی از زیر مجموعههای کانون مشغول به فعالیت است که با داشتن شعبههای زیادی در سراسر کشور کار آموزش زبانهای فارسی، انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، اسپانیایی، ایتالیایی، روسی و عربی را بر عهده دارد.
وظایف کانون:
بنیاد مراکز عرضه کتاب و آموزشهای فرهنگی و هنری ویژه کودکان و نوجوانان در نقاط مختلف کشور
گسترش و تکمیل کتابخانههای عمومی ثابت و سیار
همکاری با سازمانها برای ایجاد بخشهای ویژه کودکان و نوجوانان
تهیه و چاپ محصولات دیداری و شنیداری
فراهمآوردن وسایل و کلاسهای آموزشی
تولید، خرید، پخش، نمایش و فروش فیلمهای سینمایی و تئاتر مخصوص کودکان و نوجوانان
گشایش کتابخانههای سیار و پستی برای عرضه کتاب مناسب به کودکان و نوجوانان در روستاها و منطقههای محروم و همکاری. با سازمانهایی که خدمات مشابهی ارائه میکنند
کمک به توسعه و ترویج ادبیات و هنر کودکان و نوجوانان از طریق تشویق نویسندگان و طراحان، هنرمندان، ناشران، و همکاری با آنها
همکاری با همه سازمانهای ایرانی و غیرایرانی که هدفهای آنها با اهداف کانون مشابه است.
ایجاد کانون به دنبال چارهاندیشی برای پرکردن اوقات فراغت گروه کودک و نوجوانان ایران و فراهمآوردن آموزش و سرگرمی برای آنها بود. همچنین کانون در راستای فراگیر کردن فرهنگ کتابخوانی بین کودکان و نوجوانان و با حمایت شرکت ملی نفت ایران و وزارت آموزش و پروش راهاندازی شد.
تا پیش از بنیان کانون پرورش فکری کودکان و نو جوانان در ایران برای ادبیات کودک و نوجوان جایی ویژه نبود و ادبیات کودک شامل داستانهایی بوده که از طریق قصهگویی شفاهی به کودکان گفته میشد. با تأسیس این کانون، برای نوشتن ادبیات کودک و نوجوان، از نویسندگان، روزنامهها و شعرا دعوت گستردهای به عمل آمد و کانون از همکاری کشورهایی چون فرانسه، ایالات متحده آمریکا و مجارستان (در زمینه نقاشی کتاب کودکان) استفادههای فراوان برد.
کانون پرورش فکری زیر نظر هیئت مدیره و مدیرعامل اداره میشد. سازمان کانون بدین قرار بود: امور اداری، کتابخانهها، چاپ کتاب، سینما، تئاتر، جشنواره فیلم کودکان و نوجوانان، پژوهشهای فرهنگی و هنری، بایگانی فیلم، روابط عمومی و امور تدارکات و انبار.
در سال ۱۳۴۹ مرکز سینمایی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بنیان شد که در آن فیلمسازان و نقاشهای جوان آغاز به ساختن فیلم برای کودکان نمودند. بخش سینما کوشش در پیشبرد انگیزهها و سازندگی اندیشه و پرورش نگرش هنری داشت. انجام فعالیتهای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در درخشش فیلمهای ساخته شده به وسیله کانون در فستیوال پنجم، ششم و هفتم فیلمهای کودکان و نوجوانان نشان داده شد. در هفتمین فستیوال فیلم در آبان ۱۳۵۱ فیلم «سفر»، چهار جایزه و فیلم «گلباران» و «سیاه و سپید» از ساختههای مرکز سینمایی کانون هر یک، جایزه دریافت کردند. پیش از این جشنواره، فیلم «رهایی» ناصر تقوایی، برنده جایزه نخست جشنواره فیلم ونیز و جشنواره فیلم سانفرانسیسکو شد. فیلم «پسر و ساز و پرنده» نیز جایزه جشنواره ونیز را از آن خود کرد.
کلاسهای آموزش فیلمسازی برای کودکان و نو جوانان عضو کتابخانههای کانون در تهران بنیان شد و پس از نخستین دوره (که یک دوره سهماهه بود)، فیلمی که یکی از تهیهکنندگان نوجوان کانون ساخته بود، از میان فیلمهای فرستاده شده به «فستیوال جهانی فیلمهای هشت میلیمتری» در شهر میلان در کشور ایتالیا برنده جایزه نخست شد. کانون جای کارگردانان، فیلمنامهنویسان، فیلمسازان، فیلم انیمیشن سازان نامی پیش از سالهای ۱۳۵۷ بود و شمار بسیاری از آموزش دیدگان کانون هماکنون از نامهای نامی در رشته خود هستند.
عباس کیارستمی یکی از کارگردانان ایران به استخدام مرکز سینمای کانون پرورش فکری کودکان و نو جوانان درآمد. وی در سال ۱۳۴۹ فیلم کوتاه نان و کوچه را ساخت. ۱۳۵۱ فیلم «زنگ تفریح» را به اکران آورد و ۱۳۵۳ با ساختن فیلم «مسافر» نامی شد.
نورالدین زرینکلک پدر فیلمهای انیمیشن ایران از بنیانگذاران کانون پرورش فکری کودکان و نو جوانان بود.
از کارهای بهرام بیضایی که در کانون ساخته شد میتوان عمو سیبیلو فیلم کوتاه، «سفر»، «رگبار»، «غریبه و مه» و «کلاغ» را نام برد.
امیر نادری با فیلم ساز دهنی ۱۳۵۲ بر ارزش کارهای کانون افزود.
فرشید مثقالی در سال ۱۳۴۶ به کانون پیوست و تا سال ۱۳۵۷ فیلمهای انیمیشن، پوستر فیلم و تصویر برای کتابهای کودکان کانون را ساخت که جوایز بیشماری را برد. علی اکبر صادقی با ساختن دو فیلم گلباران در سال ۱۳۵۰ و شاه خورشید ۱۳۵۳ به مرکز سینمای کانون جان داد.
در سال ۹۷ کانون با آغاز به تولید ۴ فیلم بلند در یک سال فصل جدیدی از فعالیتهای سینمایی را آغاز کرد
“تمامی محتوا مندرج در سایت متعلق به رسانه ریتم آهنگ می باشد و هرگونه کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است.”