• صفحه نخست
• جلال تاج اصفهانی

تاج اصفهانی در سال 1282 متولد و در سال 1360 دار فانی را وداع گفت . از آثار او می توان صفحه هاي گرامافون، نوارهاي راديويي ونوارهاي خصوصي را نام برد.

پدرش شیخ اسماعیل معروف به تاج‌الواعظین بود که تا حدودی با دستگاه‌های‏ موسیقی سنتی ایرانی‏ آشنایی داشت. تاج در ده سالگی نزد پدر و استادانی چون سید عبدالرحیم اصفهانی، نایب اسدالله، میرزا حسین ساعت‌ساز (خضوعی)، میرزا حسین عندلیب، حبیب شاطرحاجی آموزش دید. وی علاقه فراوانی به اشعار سعدی داشت و گزیده‌هایی از اشعار سعدی و دیگر شاعران را حفظ بود و در هنگام اجرای آواز به تناسب زمان و محیط از آن اشعار استفاده می‌کرد.

پدر تاج پیش از آقا جلال چند دختر داشته. هنگامی که زوجۀ او حامله و دچار درد زایمان می گردد، موقع عصر پدر ایشان ناچار بوده برای برنامۀ روضه خوانی خود خانه را ترک کند. به یکی از زنان همسایه توصیۀ  همسرش را می کند و می رود. ضمناً بر سبیل اتّفاق در آن روز هیچ گونه امکان مالی نیز نداشته است، به تعبیر دیگر به تمام معنی دستش تهی بوده است. به اصطلاح آن روز، ساعت چهار از شب گذشته که همان ده شب باشد، روضه‌هایش را برگزار کرده، متحیّر است چه کند و با دست تهی چگونه به خانه رود.

نزدیک مسجد سیّد بوده، بدان جا می رود و با خود می گوید اینک چند رکعت نماز به جای می آورم، بلکه خداوند خود گشایشی در کارم به وجود آورد. چند رکعت نماز از سر اخلاص به جای می آورد و راهی خانه اش می گردد به سر کوچه اش که می رسد، رفت و آمد و روشنایی خارج از معمولی را مشاهده می کند. تصوّر می کند که کوچه را اشتباه رفته است، بر می گردد و پس از بررسی مطمئن می شود خانۀ او در همین کوچه است. هنگامی که به در خانۀ خود می رسد، درشکه ای را در آنجا مشاهده می کند. داخل خانه می شود، چراغها روشن است و بوی غذای مطبوع فضای خانه را گرفته و چند تن از زنان به دور همسرش هستند و ظواهر نشان می دهد که مولود جدید به دنیا آمده است.

 پس از بررسی معلوم می شود که موجر و صاحبخانه آن شب حسابرس خود را برای وصول پول اجاره خانه، به در خانۀ شیخ اسماعیل می فرستد، وقتی او دق الباب می کند، یکی از زنان همسایه با عصبانیّت به او می گوید:«از خدا بی خبر! این زن در حال زایمان است و شوهر او هم به دنبال روضه خوانی و به دست آوردن یک لقمه نان است. حال اگر به فریاد این خانواده نمی رسید، در این حیص و بیص، مطالبۀ مال الاجاره از آنها نکنید. آن شخص منقلب می شود و بلافاصله بر می گردد و به زوجۀ صاحبخانه که از تجّار و اشرف اصفهان بوده ماجرا را می گوید. آن زن با ایمان و اهل شفقت و احساس بوده، دستور می دهد درشکه را آماده می کنند و یک قابله و هر چه غذای مطبوع در خانه بوده بر می دارد و به سرعت به خانۀ شیخ می روند. تصادفاً زوجه در حالت درد شدید بوده است. با کمک قابله وضع حمل می کند و پسری به دنیا می آید که بعداً مرد نام آور آواز ایران می شود.

آن زن صاحبخانۀ ثروتمند می ایستد و از زنان همسایه که اطراف زائو بودند و کمک می کردند، با غذای گرم پذیرایی می کند و چند سکۀ طلا در کنار مولود قرار می دهد. شیخ اسماعیل از این ماجرا و عنایتی که از طرف حق به او و خانواده اش شده اشک شوق می ریزد.

محمدرضا شجریان تاج اصفهانی را اینگونه توصیف می‌کند:

«.. شادروان تاج مردی بود سلیم‌النفس و با مناعت طبع هرگز در طول مدت زندگی اش به خاطر مال دنیا و مسائل مادی به کسی کرنش نکرد و به این خاطر مدح کسی را نگفت و از همه تعریف و تمجید می‌کرد و همه را با نام خیر یاد می‌کرد، شاید کسی به خاطر نداشته باشد که او حتی یک بار از کسی گلایه کند یا از کسی بد بگوید او حتی اگر از کسی رنجشی می‌دید و خاطرش آزرده می‌شد، این رنج و آزردگی را با سکوت بزرگوارانه‌ای تحمل می‌کرد. تاج از استادانش با احترام فراوانی یاد می‌کرد. با دوستانش با مهربانی و عطوفت رفتار می‌کرد و حتی تا آخرین روزهای عمرش جویای حال دوستانش می شد و به آنها سر می زد. او با شاگردانش نیز عطوف و مهربان بود و مانند پدری خود را موظف به غمخواری آنان می‌دانست. شادروان تاج در زندگی یک همسر اختیار کرد و همیشه از او به عنوان یک کدبانوی خانه‌دار مهربان و دلسوز که موجب و موجد گرمی کانون خانوادگی اوست نام می‌برد. خداوند به تاج از این همسر شش فرزند عطا کرد؛ چهار دختر به نام‌های: تاجی، پروین، هما، پروانه و دو پسر به نام‌های: همایون و جمشید …».

دکلاماسیون شعر، تحریرهای برجسته، تنوع تحریری، صدایی رسا و قدرتمند و مناسب خوانی برخی از ویژگی‌های آوازی اوست. از شاگردان این استاد می‌توان، استاد علیرضا افتخاری را نام برد.

از سال 1319 با رادیو همکاری خود را آغاز نمود و از سال 1328 با رادیو اصفهان همکاری کرد. تاج ضمن خوانندگی، سرپرست نوازندگان رادیو اصفهان گردید. وی در رادیو اصفهان به اجرای برنامه‌هایی با تار اکبرخان نوروزی و برنامه آموزش گوشه‌های دستگاه‌های موسیقی ایرانی مشغول شد.

در سنین جوانی بنا به ارشاد قطب السادات تاج چندی را نزد شیخ خزعل گذراند و پس از فروپاشی دستگاه شیخ، به رشت، تهران و اصفهان سفر نمود و در اصفهان ساکن گردید. از ماندگارترین آثارش می‌توان به آتش دل اشاره کرد.

نخستین کنسرت تاج، به نفع روزنامۀ ناهید

1305 اجرای کنسرت در اصفهان با همکاری عبدالحسین برازنده ( تار)، مهدی نوایی (نی)، غلامرضا سارنج (کمانچه).

1307 اجرای کنسرت در تبریز با پیانوی استوار، ویولن یوسف و هم خونی استاد ابوالحسن اقبال آذر.

1310 اجرای کنسرت در اصفهان همراه با تار استاد یحیی زرین پنجه.

1313 اجرای کنسرت در شیراز همراه با تار عبدالحسین خان شهنازی.

1315 اجرای کنسرت در اصفهان همراه با تار استاد علی اکبر خان شهنازی.

1316 اجرای کنسرت در کرمان به منفعت ایتام و مردم بی بضاعت با نظارت شهربانی.

1319 اجرای کنسرت در اراک همراه با تار استاد عبدالحسین خان شهنازی.

1321 اجرای کنسرت در شیراز همراه با پیانوی استاد مرتضی محجوبی به دعوت آقای میکده رییس بانک ملی ایران.

1324 اجرای کنسرتی به مدت 3 شب متولی توسط انجمن ملی موسیقی در دبیرستان سعدی

1329 اجرا در صنعت نفت آبادان به صنعت بینوایان

صفحات پلیفون

استاد جلال تاج اصفهانی با کمپانی آلمانی پلیفون چهار صفحه ضبط می کند که پس از تکثیر در آلمان برای فروش به بازار ایران عرضه می گردد.

صفحات پلیفون

استاد جلال تاج اصفهانی با کمپانی آلمانی پلیفون چهار صفحه ضبط می کند که پس از تکثیر در آلمان برای فروش به بازار ایران عرضه می گردد. 

صفحات هیزمستروایس

در میان اسامی کارهای ضبط شده سری اول صفحه های الکتریکی کمپانی هیزمستراویس در سال 1312 شمسی (1934.م) چهار صفحۀمعروف را می بینیم

صفحات سودوا

به سفارش کمپانی آغاسی در تهران، تاج اصفهانی، ابوالحسن صبا، مرتضی محجوبی و جواد بدیع زاده و حسینعلی طاطائی و ملوک ضرابی و ملکۀ برومند برای دو ماه به حلب می روند و در آنجا صفحاتی را که به صفحات سودوا معروف است، ثبت و ضبط می کنند.

درگذشت

تاج اصفهانی در بامداد 13 آذر سال 1360 در سن 78 سالگی در منزل پدری به علت کهولت سن و چند نوع بیماری درگذشت. آرامگاه او در تخت فولاد اصفهان قرار دارد.

“تمامی محتوا مندرج در سایت متعلق به رسانه ریتم آهنگ می باشد و هرگونه کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است.”