یوزف هایدن
فرانتس یوزف هایدن آهنگساز و موسیقیدان اتریشی و یکی از پایهگذاران موسیقی کلاسیک و همچنین از برجستهترین موسیقیدانان در این دوره است. او همچنین بهدلیل سهم بسزا در توسعه موسیقی و نیز کثرت آثارش به «پدر سمفونی» و «پدر کوارتت زهی»در این دو فرم ملقب است. هایدن ازطرفی پرورشدهنده و استاد موسیقیدان بزرگی چون بتهوون بود و از طرف دیگر آیندگانی چون فرانتس شوبرت، مندلسون، و برامس را تحت تأثیر شیوه موسیقایی خود قرار داد. او همچنین استاد و دوست نزدیک آهنگساز شهیر، موتسارت بود. هایدن بیشتر عمر خود را در اتریش گذراند و در هنگام مرگ، یکی از معروفترین آهنگسازان اروپایی به شمار میرفت.
هایدن در روستایی کوچک در روهرو اتریش زاده شد. پدرش چرخ ارابه میساخت و هایدن کوچک تا ششسالگی بهجز آوازهای عامیانه، که پدرش دلبسته خواندنِ آنها بود، و نیز رقصهای روستایی، که هنگام جشن و سرور در گوشهوکنار زادگاهش برپا میشد، چیزی از موسیقی نمیشناخت.
هایدن در هشتسالگی به وین رفت تا به عضویت پسران آوازخوان کلیسای سناشتفان درآید. در آنجا اگرچه صدای دلنشین او مورد توجه قرار گرفت، اما هیچ امکانی برای تحصیل آهنگسازی و هنر نوازندگی برایش فراهم نیامد، و هنگامی که در عنفوان جوانی صدای خوشش را از دست داد، او را بدون پرداختِ کمترین پول، از سناشتفان روانه گوشه خیابان کردند.
او درباره این دوره چنین گفتهاست:
با تدریس موسیقی به بچههای 7–8 ساله بود که بهزحمت میتوانستم زنده بمانم.
او در آن ایام در تلاش بود تا فن آهنگسازی را خود به تنهایی بیاموزد و همزمان، به هر کاری که میتوانست، از جمله نوازندگیِ ویولن در گروه محبوب نوازندگان خیابان وین، که اسباب سرگرمی و تفریح شبانه مردم را فراهم میکرد، میپرداخت.
هایدن گرچه خود را اسیر شغلش حس میکرد، اما بعدها در توصیفی خردمندانه از وضعیت خود چنین گفت: «آنجا نه فقط دلگرم به اقبال و پذیرش مداوم بودم، بلکه در مقام رهبر ارکستر، میتوانستم تجربه کنم و دریابم که چه چیز سبب تقویت جلوهای صوتی میشود یا آن را تضعیف میکند، و به این ترتیب میتوانستم به دلخواهِ خود، ترکیبِ سازها را بهبود بخشم، آنها را تغییر دهم، و سازهایی را حذف یا اضافه کنم. من از دنیا دور افتاده بودم.»
هایدن رهیاب سبک موسیقی دوره کلاسیک در تکامل بخشیدن به سمفونی و کوارتت زهی پیشرو بود. موتسارت و بتهوون تحت تأثیر سبک او بودند.
هایدن به رغم ازدواج ناموفقش، مردی خوش خلق و خاکسار بود. وظیفه شناس بود و به خواسته های موسیقیدانان زیردستش توجه داشت.
آثار
104 سمفونی از جمله سمفونی مشهور شماره 94 (شگفتی)
83 کوارتت زهی
123 قطعه موسیقی مجلسی
52 سونات برای پیانو
اوراتوریوی آفرینش
6 کوارتت برای فلوت و سازهای زهی
6 سونات برای فلوت، ویولن، ویولنسل
3 پیانو تریو
6 کوارتت اپوس
6 دیوِرتیمنتو (کوارتت) اپوس 2
14 مَس
اپراها:
(Il diavolo Zoppo )1753 (شیطان لنگ) ازدسترفته
(Acide e Galatea )1762
(la Canterina )1766
(lo speziale )1768
(le pescatrici )1769
(L'infedeltà delusa )1777
(L'incontro improvviso )1775
(Il mondo della luna )1777
(La vera costanza )1779
(L'isola disabitata )1779
(La fedeltà premiata )1781
(Orlando Paladino )1782
(Armida )1784
(L'anima del filosofo )1791
واپسین سال های عمر
پس از بیست و پنج سال، آهنگساز خاندان استرهازی زبانزد همه شد و موسیقی او در سراسر اروپا محبوبیت فراوان یافت. ناشران موسیقی و موسسه های برپاکننده کنسرت به او آثاری تازه سفارش می دادند. هایدن از توجه و حمایت اشرافیت بهره مند شد، به دریافت دکترای افتخاری از آکسفورد نایل آمد و به حضور اعضای خاندان سلطنتی رسید. دراین زمان گویی برای زدودن تلخکامی پیشینش در زناشویی با یک بیوه ثروتمند انگلیسی روابط عاشقانه داشت. در 1795، سرفراز و ثروتمند به وین بازگشت و روابط خود را با خاندان استرهازی تداوم بخشید.
برای شاهزاده بعدی، نیکولاس دوم که از ذوق پدرش در موسیقی بهره ای نداشت و فقط دوستدار موسیقی مذهبی بود پذیرفت که سالانه یک مس برای او بسازد. در این دوران که واپسین سال های شصت سالگی را پشت سر می گذاشت، دو اوراتوریو به نام های آفرینش و فصل ها آفرید.
هایدن در سال 1809 و هنگام اشغال وین توسط ارتش ناپلئون بناپارت، در 77سالگی درگذشت.
مراسم یادبود او گویای شأن و اعتباری است که به آن دست یافته بود. ژنرال های فرانسوی و گارد احترام فرانسه در این مراسم به مردم وین پیوسته بودند.
گئورگ آوگوست فون گریزینگر (1769–1845)، معلم، دیپلمات، زندگینامهنویس، و آهنگساز آلمانیالاصل اهل اتریش، که از او بهعنوان یکی از دوستانِ یوزف هایدن و لودویگ فان بتهوون یاد میکنند، زندگینامهای درباره هایدن نوشت.
“تمامی محتوا مندرج در سایت متعلق به رسانه ریتم آهنگ می باشد و هرگونه کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است.”